تبریز یکی از کلانشهرهای ایران و مرکز استان آذربایجان شرقی است. تبریز بزرگترین شهر منطقه‌ی شمال غرب و قطب اداری، صنعتی، تجاری، نظامی، ارتباطی، بازرگانی و فرهنگی این منطقه از کشور محسوب می‌شود.
این شهر یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران و جزو شهرهای مهاجرپذیر به شمار می‌رود. تبریز گذشته‌ی غنی و پرفرازونشیبی دارد، بارها زلزله این شهر را به طور کلی ویران کرده است اما همت مردمان آن، دوباره شهری زیبا و بزرگ بنا کرده است.
قدمت تبریز کنونی به دوران اشکانی و ساسانی بازمی‌گردد. تبریز در دوران‌های اتابکان، خوارزمشاهیان، ایلخانان، چوپانیان، جلایریان، قراقویونلوها، آق‌قویونلوها، صفویان پایتخت بوده و می‌توان آن را یکی از شهرهای نامید که مدت طولانی پایتخت بوده است. در دوران حکومت قجرها هم، تبریز ولیعهدنشین بود.
در سال ۱۵۰۰ میلادی، زمانی که تبریز پایتخت صفویان بود، به عنوان پنجمین شهر بزرگ جهان محسوب می‌شد.
سال ۲۰۱۸ ، تبریز پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی
تبریز آماده میزبانی از گردشگران داخلی و خارجی است که امسال به این کهن شهر سفر خواهند کرد. مراسم بین المللی نوروز ۹۶ همراه با موج مردمی « بایرامی، تبریزده» در حالی آغازگر شروع رسمی رویداد ۲۰۱۸ خواهد بود که در کنار گردشگران داخلی و خارجی، شهروندان تبریزی بر این عهد هستند که تعطیلی نوروز سال های قبل را از چهره شهر تبریز بزدایند و با فعالیت در مشاغل خود از حجره های بزرگترین بازار سرپوشیده جهان گرفته تا به روزترین مراکز خرید چون لاله پارک در خدمت مهمانان باشند.
آمادگی هتلهای لوکس و با کیفیت برای پذیرایی از مهمانان، غذاخوری ها، مجتمع های تفرتحی و تجاری، آمادگی تاکسی ها و آژانس های مسافرتی همه و همه در کنار آغوش باز شهروندان تبریزی در انتظار گردشگران این رویداد جهانی هستند.
دگرگونی حال و هوای شهر تبریز با گلکاری های بی نظیر سطح شهر با گل های لاله خوش رنگ هلندی در رنگ های شاد بهاری، بوی خاص نوروزی قنادی فروش های تبریز، گذر گردشگران در سطح شهر در هوای خنک ویژه تبریز، سوغات های بی نظیر این شهر از آجیل گرفته تا ریس و نوقا و باقلوا که شهره جهانی دارند، تبریز را به شهری دوست داشتنی و خاطره انگیز برای گردشگران نوروزی تبدیل می کند.
تبریز شهر اولین‌ها است
تبریز نه تنها قدمت تاریخی و هویت مدنی آن به خیلی سال ها قبل بر می گردد بلکه مهد اولین های ایران نیز هست و یکه تاز پیشرفت های اجتماعی و مدنی در بین شهر های ایران محسوب می شود.
اولین چاپخانه‌ی ایران در سال ۱۲۲۷ توسط عباس میرزا ، نخستین کتابخانه‌ی دولتی و عمومی در سال ۱۳۰۰ با نام کتابخانه‌ی تربیت، قونقا، اولین قطار شهری (تراموا) ایران در سال ۱۲۸۰ ، اولین رستوران مدرن (کافه تریا) ایران در سال ۱۲۸۴، اولین هتل به سبک مدرن در ایران، به نام مهمانخانه‌ی نظافت، نخستین سینمای عمومی ایران که ۵ سال بعد از اختراع آن توسط برادران لومیر بود ، مدرسه‌ی رشدیه‌ی تبریز، اولین مدرسه‌ی تحصیلات ابتدایی به شیوه‌ی مدرن، اولین مدرسه‌ی کرولال‌های ایران به همت جبار باغچه‌بان، بنیان‌گذار انشای جدید «میرزا عبدالرحیم نجارزاده تبریزی»، که به طالبوف شهرت دارد، میرزا اقای تبریزی، اولین نمایشنامه‌‌نویس ایرانی است که به زبان فارسی نمایشنامه نوشت، اولین اتاق تجارت ایران در سال ۱۲۸۵، اولین شهرداری (بلدیه) که در سال ۱۲۸۷ بنیان شد. قاسم خان والی که فارغ‌التحصیل دانشگاه «saint cyr» بود، اولین شهردار این شهر بود.
اولین مرکز تلفن ایران به همت قاسم خان والی در سال ۱۲۸۰ ، برج یانقین تبریز، اولین آتش‌نشانی ایران است که در سال ۱۲۲۱ شمسی و زمانی که نیروهای روسی در تبریز بودند، ساخته شد. موسسه‌ی خیریه‌ی غیردولتی «نوبر» اولین و قدیمی‌ترین موسسه‌ی خیریه‌ی غیردولتی ایران که در سال ۱۳۲۶ کار خود را آغاز کردند و در سال ۱۳۳۱ خیریه‌ی خود را به طور رسمی به ثبت رساندند.
تبریز، گذرگاه کاروانیان جاده ابریشم
جاده ابریشم مسیری فنا ناپذیر بود که در ازای آن بیش از ۹۰۰۰ کیلومتر را شامل می‌شد و هزاران سال تقریبا سراسر دنیا و مردمانش را به هم پیوند می‌داد. تأسیس جاده تاریخی و بازرگانی ابریشم، بی گمان یکی از برجسته‌ترین تحولات اقتصادی و ارتباطی در جهان قدیم بوده است.این جاده مسیری طولانی را از شمال غربی چین تا کناره‌های دریاهای مدیترانه و سیاه طی می‌نمود و دارای بالاترین ویژگی ارتباطی در دنیای قدیم، یعنی تبادل فرهنگ‌ها بین شرق و غرب یا به بیان بهتر بین تمدن‌های پیشرفته آن دوره بود. این جاده از مسیر تبریز می گذشت و عراق و شامات را از سمتی به اروپا و از طرفی به چین و شرق آسیا متصل می کرد.با گذشت سال ها از از آن ایام تبریز همچنان، دروازه ورود ایران به اروپاست.
بازار قدیمی تبریز، بزرگترین بازار سرپوشیده‌ی جهان است که در سال ۱۳۸۹ در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
علاوه بر شاه کلید مبادلات تجاری و دروازه اروپا، مناسبات بین المللی این شهر فقط معطوف به امور بازرگانی نیست. استانبول، هوشی‌مین در ویتنام، ازمیر، ووهان در چین، باکو، وین، قازان در روسیه، قونیه، زاگرب، ارزروم، غزه، موگیلف در بلاروس، خجند در تاجیکستان و کربلا خواهرخوانده‌های تبریز هستند.
دانشگاه تبریز در سال ۱۳۲۵ تاسیس شد که پس از دانشگاه تهران به عنوان دومین دانشگاه قدیمی ایران شناخته می‌شود.
تبریز، شهر موزه ها و خانه های قاجاری
مرکز استان آذربایجان شرقی را می توان شهر موزه های ایران دانست؛ شهری که به تنهایی ١۷ موزه متنوع دارد. تبریز با داشتن پنج بار تجربه پایتخت بودن در سلسله های مختلف، آثار و بناهای تاریخی و موزه های غنی فراوانی دارد که هرکدام گوشه ای از تاریخ این بخش از سرزمین ایران را به نمایش گذاشته اند.
کهن شهر تبریز تا دهه گذشته موزه های محدودی در خود جای داده بود؛ اما به لطف وجود مجموعه داران علاقه مند و منحصربه فرد، آثار قدیمی بسیاری جمع آوری و برای راه اندازی موزه های جدید اهدا شده است.
جالب آنکه برخلاف فرهنگ رایج میان کلکسیونرهای نقاط دیگر جهان، مجموعه داران تبریزی نگاهی معنوی به آثار جمع آوری شده دارند و اغلب، آثار جمع آوری شده را برای ایجاد موزه های عمومی و تخصصی به طور رایگان در اختیار نهادهایی مانند میراث فرهنگی یا شهرداری قرار می دهند و حاصل آن راه اندازی موزه هایی چون موزه آذربایجان، خانه مشروطه، موزه مشاغل، موزه قرآن کریم و کتابت، موزه سنجش، موزه قاجار تبریز، موزه و نمایشگاه زنده سفال، موزه عصر آهن، موزه شهر، موزه ادبی استاد تبریز ما، موزه فوتبال آذربایجان، موزه کفش، کاخ موزه فرش تبریز، موزه ارامنه آذربایجان، موزه حیات وحش آذربایجان را نام برد
تبریز تلفیقی از مدرنیته و تاریخ
تبریز شهر تلاقی مدرنیته و تاریخ است. آسمان خراش های شیک و مدرن در کنار خانه های و بافت تاریخی، ترکیبی بی نظیر و خاص آفریده است که با قدم زدن در مرکز شهر در خیابان های تربیت و راسته کوچه و آن دوربرهای انگار چند ساعتی پیش کاروان تجاری جاده ابریشم از آنجا گذر کرده و با سیری در پاساژهای شیک این شهر گویا در به روز ترین زمان مدرنیته قدم می زنید.
در کنار پاساژهای سنتی و مدرن، دیگر زیرساخت های شهر نیز با گذری چند ساعته در شهر خود نمایی می کنند.
تبریز با داشتن بیش از ۱۰۰ تقاطع غیرهم‌سطح، به عنوان شهر زیرگذرها و روگذرها لقب گرفته است. در بدو ورود به تبریز از راه زمینی ترمینال بزرگ شهر، نمایشگاه بین‌المللی تبریز به عنوان بزرگترین مرکز نمایشگاهی ایران، مرکز همایش های بین المللی تبریز، بیمارستان بین المللی ولیعصر تبریز، مراکز خرید( لاله پارک، اطلس، بلور و …)، برج تجارت جهانی، رستوران های شیک و مدرن، مجتمع های تجاری خدماتی چهارراه بهشتی منقش به بزرگترین موزاییک فرش ایران و بسیاری از اماکنی که نشان از توسعه یافتگی شهر دارد.
پروژه های در حال ساختی نیز چون پارک بزرگ تبریز یکی از بزرگترین پارک‌های ایران و خاورمیانه، پارک آبی و مسجدآبی خاوران، احداث شهرک سلامت، بهسازی و زیرساخت های شهری چون میدان بزرگ آذربایجان به عنوان بزرگترین میدان خاورمیانه، ساخت مجتمع مدرن ایپک پلاس در منطقه پرتراکم شهری و بسیاری از پروژه های که در حال ساخت است.
۲۹ خانه تاریخی تبریز، دریچه ای به روی هویت و اصالت
خانه های تاریخی تبریز شاهد گویایی از تمدن و هویت مردمان این شهر در سالهای گذشته است. خانه ساوجبلاغی، خانه ثقه الاسلام، خانه پروین اعتصامی، خانه شربت اوغلی ( فرهنگ سرای تبریز)، خانه علی مسیو، خانه لاله ای، خانه ختایی، خانه کوزه کنانی، خانه صحتی، خانه سلماسی، خانه علوی، خانه امیر نظام، خانه کلانتری، خانه کلکلته چی، خانه حریری، خانه مشروطه، خانه سرخه ای، خانه شربت اوغلی، خانه بلورچیان، خانه قدکی، خانه گنجه ای زاده، خانه اردوبادی، خانه نیکدل، خانه بهنام، خانه حاج‌محمد آقاحبشی، خانه تاجر باشی، خانه ستارخان، خانه سلطان‌القرائی، خانه فرزام خانه های تاریخی تبریزند که به روی گردشگران باز اند و با حضور در هر کدامشان به راحتی می توانید ابهت تبریز را در زمان های وقت حس کنید.
اسامی بناهای تاریخی تبریز
ارگ تبریز، ربع رشیدی، برج آتش‌نشانی، بازار تبریز، کاخ شهرداری تبریز، ایل‌گلی (شاه گلی)، موزه مشروطیت، موزه آذربایجان، موزه سنجش، مسجد کبود و دیگر مساجد تاریخی تبریز، مقبرهالشعرا، بقعه عون بن علی، مقبره شمس العماره، مقبره دوکمال، دانشگاه هنر، برج خلعت پوشان، پل آجی چای، پل قاری، پل سنگی مهران رود از جمله بناهای تبریز اند که در گذر زمان بر این شهر باقی مانده اند.
آدونتیست، انجیلی، سرکیس مقدس، شوغاگات مقدس، کاتولیک‌ها، مریم مقدس، ننه‌مریم از جمله کلیساهای مهم شهر تبریز هستند.
مهدیه فرج ز اده