به گزارش تبریز ما به نقل از ایسنا، منطقه آذربایجان شرقی، برای داشتن برنامه‌ی سفر ساماندهی شده و هدفمند برای سفر کودکان، وجود زیرساخت‌های مناسب و مهم‌تر از آن آموزش نیروی انسانی فعال در این حوزه از ضروریات است؛ به طوری که راهنمایان ویژه‌ی گردشگری کودک، با زبانی قابل فهم و ساده‌ی کودکانه، موضوعات و مفاهیم را داستان گونه و متناسب با گروه سنی کودکان، توضیح دهند.
روان شناسی رشد کودک، ایجاد ارتباط بین طبیعت و کودک، تکنینک‌های پرورش خلاقیت کودکان، شیوه‌ی رفتار و گفتوگو و نیز طرز بیان مطالب و مفاهیم به کودکان برای کسانی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم با کودک و انگیزه‌ی سفر او ارتباط دارند، باید مورد توجه قرار گیرد.
انتخاب تبریز به عنوان پایتخت گردشگری اسلامی در سال ۲۰۱۸ از سوی سازمان همکاری کشورهای اسلامی، فرصتی را فراهم کرده است که مسئولان و خود شهروندان در این سال و به دنبال آن در سال‌های آتی، به صنعت پردرآمد گردشگری، نگاه ویژه‌ای داشته باشند و به تدریج برنامه‌ریزی‌های خود را در مسیر جذب گردشگر و اشتغالزایی هدایت کنند و گردشگری کودک هم می‌تواند در بخش‌هایی از این مسیر به ایجاد جذابیت در جامعه‌ی مقصد میزبان کمک زیادی کند.
متاسفانه در زمان بازدید از اغلب موزه‌ها و نمایشگاه‌ها، به دلیل ارتفاع نامناسب ویترین‌ها و ارائه اطلاعات سنگین و فراتر از فهم کودک، او نمی‌تواند اشیاء و تصاویر را به راحتی و در ارتفاع متناسب با قد خود مشاهده کند و از این رو در اماکن گردشگری و موزه‌ها صدای گریه‌ی کودکانی به گوش می‌رسد که حوصله‌شان سر رفته و آن محل برایش تبدیل به زندان می‌شود.
طراحی بروشورهای مصور و نگارش آن‌ها به زبان کودکانه، نصب تصویر رنگی و جذاب کودکانه متناسب با مکان گردشگری مورد بازدید، اختصاص محلی مشخص برای بازی در قسمتی از فضای اماکن گردشگری و حضور مربی در این مکان برای آموزش غیر مستقیم برخی از مفاهیم مرتبط با موضوع محل بازدید و مشارکت کودکان در کنار بزرگترها در برگزاری مراسمات و آیین‌های سنتی هر منطقه از جمله اقدامات موثر برای ایجاد سفری لذت بخش و البته آموزنده برای کودکان است.
معرفی جاذبه‌های گردشگری، اسطوره‌های ایرانی و آداب و رسوم قبایل مختلف کشور از طریق شعرخوانی، قصه گویی، اجرای تئاتر و نمایش‌ها و نیز طراحی و اجرای بازی‌ها می‌تواند برای کودکان در طول مدت سفر و مقصد مفید باشد.
از سویی علاوه بر نقش تسهیل‌گری دولت و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم، بخش خصوصی فعال در حوزه‌ی گردشگری نیز بهتر است وارد این نوع از گردشگری شوند و نقش پررنگ خود را با برگزاری تورهای ویژه کودک، تدارک سفره‌های کودکانه‌ی محلی با چیدمان خاص، ساخت عروسک‌های ستی برای عرضه به آنان و … ایفا کنند.
کارشناس تعلیم و تربیت در گفتوگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه سفر کردن اغلب زمینه‌ی ارتباط با طبیعت و دوری از جامعه‌ی شهری و مدرنیته را به همراه دارد، تاکید کرد: ایجاد شادابی و نشاط، کاهش استرس، ایجاد الفت و مهربانی و نیز ارتباط با نسل گذشته از دیگر مزیت‌های آن است که البته کودکان هم با حضور در کنار والدین، می‌توانند به گردش بپردازند و به قدر فهم خود از آن استفاده کند.
مهدی راثی سفرهای علمی و زیارتی را در کنار سفرهای تفریحی بر روی تجربه‌ی سفر کودکان موثر دانست و افزود: بر اساس مطالعات میدانی مشخص شده است که کودکانی که علاوه بر سفرهای تفریحی در سفرهای فرهنگی و زیارتی نیز شرکت دارند، نسبت به هم سن‌های خود وضعیت روحی مطلوب‌تری دارند و قدرت اراده و تحمل مشکلات آنان بالاست.
وی در خصوص شرایط مورد نیاز برای سفر کودکان، بیان کرد: داشتن برنامه‌ی سفر مشخص، افزایش تعداد توقف در طول مسیر، توجه به ظرفیت تحمل کودک در طول مسیر، رعایت مسائل بهداشتی و مراقبت از کودک، کمک به لمس و تجربه‌ی عینی کودک از محیط، سفری اثربخش و آموزشی را برای کودکان فراهم می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه گردشگری کودک بدون وجود راهنما مفید نیست، خاطر نشان کرد: ارائه‌ی توضیحات و اطلاعات مسیر و مقصد سفر به زبان کودکانه و متناسب با فهم و درک کودک، باعث معرفی هرچه بیشتر جاذبه‌های سفر و ایجاد آگاهی برای آنان می‌شود.
رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری آذربایجان شرقی نیز در گفتوگو با ایسنا، ضمن اعلام آمادگی برای برگزاری تورهای ویژه برای کودکان و دانش آموزان، خاطر نشان کرد: در برخی از استان‌های کشور همچون یزد این گونه تورها با شرایط خاص برگزار می‌شود که می‌تواند تجربه‌ی جالبی را علاوه بر راهنما، برای کودکان نیز در پی داشته باشد.
آیدین نظافت ادامه داد: حتی می‌توان دوره‌های معرفی جاذبه‌های گردشگری و شیوه‌ی برخورد با گردشگران را برای دانش آموزان دوره‌ی ابتدایی برگزار و بروشورهای مربوطه را در اختیار آنان قرار داد.
وی تاکید کرد: در حالیکه آموزش‌های غیر مستقیم و برقراری ارتباط موثر با کودک در طول سفر، در شکل گیری شخصیت کودک و تجربه‌ی سفر او موثر است، متاسفانه در بیشتر اردوها برای گروه سنی پایین از راهنمایان گردشگری تخصصی استفاده نمی‌شود.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آذربایجان شرقی، در گفتوگو با ایسنا، با تاکید بر انتخاب تبریز به عنوان پایتخت گردشگری اسلامی در سال ۲۰۱۸، یاد آور شد: در صورت اختصاص مکان ویژه و یا یکی از خانه‌های تاریخی تبریز از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان برای احداث موزه‌ی کودک در تبریز، آماده‌ی تدارک محتوا و نمایش آثار کودکان و نوجوانان در آن هستیم.
وی ادامه داد: حتی می‌توانیم به مناسبت رویداد تبریز و افتتاح این موزه، بخشی از آثار موزه کودک تهران را به عنوان امانت در مدت زمان مشخص در موزه کودک تبریز به نمایش گذاشت.
وی با اشاره به برنامه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان در معرفی و برگزاری رویداد تبریز ۲۰۱۸، گفت: سفر به اردوگاه شهید مهدی‌زاده دلگشای چالوس، در مرداد ماه سال جاری و ششمین سوگواره عکس محرم با رویکرد تبریز ۲۰۱۸ با هدف معرفی آداب و رسوم استان در ایام سوگواری محرم برگزار شد و در نظر داریم که هفتمین دوره آن در سطح بین المللی و با مشارکت کشورهای اسلامی برگزار شود.
هادی یوسف‌زاده با تاکید بر حضور شش استان در جشنواره قصه‌گویی منطقه یک، یاد آورشد: این مسابقه از ۳۰ آبان تا ۲ آذرماه سال جاری به میزبانی آذربایجان شرقی برگزار می‌شود و برگزیدگان استان در قسمتی از آن به معرفی قهرمانان ملی و آداب و رسوم مردم کشور و آذربایجان می‌پردازند.
وی با اشاره به تولید موشن گرافی از سوی کانون پرورش و فکری کودکان و نوجوانان استان، بیان کرد: این موشن گرافی‌ها چند زبانه، کوتاه و ادامه‌دار بیشتر با موضوع گردشگری و معرفی جاذبه‌ها هستند که طبق هماهنگی‌ها در شبکه دوم سیما و دیگر شبکه‌های برون مرزی قابل پخش هستند.
یوسف زاده در بخشی از سخنان خود استفاده از پتانسیل کتابخانه‌های سیار را در معرفی تبریز ۲۰۱۸ موثر دانست و ادامه داد: با توجه به اینکه این کتابخانه‌های سیار به شهرستان‌های دور و نزدیک سفر می‌کنند و بیشتر روستاها را پوشش می‌دهند، خود مبلغان تبریز ۲۰۱۸ به حساب می‌آیند که در اطلاع رسانی نقش پررنگی دارند.
بر اساس این گزارش، امروزه اهمیت آموزش غیر مستقیم برای کودکان با استفاده از گردشگری، فرصت ارزشمندی را برای توسعه گردشگری در میان کودکان و والدین آن‌ها فراهم می‌کند و برنامه‌ریزها و متولیان گردشگری با ایجاد شرایط مناسب در مقاصد گردشگری، بهبود زیر ساخت‌ها و آموزش نیروی انسانی در جذب و ایجاد علاقمندی کودکان به سفر نقش پررنگی را دارند.
در گردشگری کودک، داشتن برنامه سفر مشخص، وجود راهنمای تخصصی در طول سفر، رعایت مسائل بهداشتی، توجه به ظرفیت تحمل کودک در طول مسیر، طراحی بازی‌های کودکانه در مسیر سفر و کمک به ایجاد ارتباط موثر کودک با محیط باید مورد توجه قرار گیرد.
تربیت راهنمایان گردشگری کودک، ورود بخش خصوصی به این حوزه، راه‌اندازی موزه کودک، برگزاری تورهای گردشگری کودک، تجهیز اماکن گردشگری متناسب با نیاز کودکان، طراحی بروشورهای مصور کودکانه، اختصاص مکان ویژه برای بازی کودکان در اماکن گردشگری، مشارکت کودکان در برگزاری آیین‌های سنتی و معرفی اسطوره‌ها از طریق شعرخوانی و قصه‌خوانی از جمله اقدامات ضروری برای توسعه‌ی گردشگری کودک است.
گزارش از پریا توفیقی خبرنگار ایسنا در آذربایجان شرقی