به گزارش تبریز ما، این کانال بیش از ۱۰ هزار متر طول دارد که حدود ۵ هزار متر آن از دهه‌های قبل به صورت سرپوشیده ساخته شده بود و به عنوان یک کانال زیر زمینی قدیمی در دفع و هدایت فاضلاب شهری تبریز شناخته می‌شود که فاضلاب شهر، همچنین آب‌های سطحی را با توجه به شیب شرق به غرب تبریز به سمت دشت تبریز و در نهایت دریاچه ارومیه هدایت می‌کند. از یک دهه قبل عملیات سرپوش گذاری این کانال در حوزه شهرداری منطقه ۳ تبریز به طول یک کیلومتر انجام شده و هرچند که دیگربوی نامطبوع آزاردهنده به شدت سال‌های قبل در این منطقه به مشام نمی‌رسد اما بارش‌های سیل‌آسا در بهار و زمستان کافی است تا این کانال را به یک کانال حادثه‌ساز تبدیل کند.
احتمال جاری شدن سیل
احتمال وقوع سیل در غرب تبریز به علت تجمیع آب‌های سطحی ورودی از دیگر کانال‌های کوچک به این کانال مرکزی که آخرین مسیر کانال ایلیسو است، بیشتر است. از سوی دیگر بارش‌های پیاپی باران و ورود فاضلاب و سیل‌آب‌ها همراه با زباله به این کانال، موجب گرفتگی آن در نقاط مختلف می‌شود که امکان وقوع حوادث ناگوار را بیشتر می‌کند. از این رو مسئولان شهری تبریز هر ساله در فصل پاییز اقدام به لایروبی این کانال می‌کنند. هرچند که این کانال در مناطق مختلف شهری تبریز کشیده شده، اما بیشترین حجم زباله‌ها در محدوده منطقه ۶ و ۷ شهری به ویژه منطقه ۶ وجود دارد.اما با توجه به رسوب گیری و لایروبی سالانه و پر شدن مجدد این کانال در فصل بهار و تابستان به نظر می‌رسد اتخاذ تدابیری برای پایان این رسوبات و فاضلاب‌های جمع شده در مسیر چند صد کیلومتری انتهایی کانال ایلی سو ضروری باشد.
رسوبات و زباله‌های آزاردهنده
یکی از شهروندان تبریزی که در جاده صنعت تبریز کارگاه جوشکاری دارد می‌گوید: حجم زباله‌ها و رسوبات متعفنی که در کانال ایلی سو جمع می‌شود، بسیار زیاد است. بوی متعفن این رسوبات به حدی زیاد است که نفس کشیدن در اطراف جاده صنعت واقع در منطقه ۶ دشوار است. به گفته «صابر پاوندی» همه ساله خودروهای بزرگ همراه با لودرها هزاران تن زباله و رسوبات را از داخل کانال جمع آوری می‌کنند و با شروع بارش‌های پائیزی دوباره رسوبات از راه می‌رسند و کانال را پر می‌کنند. همراه با سیلاب صدها تن زباله هم در این کانال جمع می‌شود که در فصل گرم سال بوی نامطبوعی از این زباله‌ها به مشام می‌رسد.
وی ادامه می‌دهد: به نظر می‌رسد تمام آب‌های سطحی تبریز در هنگام بارندگی به این کانال سرازیر می‌شود و با توجه به وجود زباله‌های ریز و درشت داخل این آب‌ها و جوی‌های فاضلاب، حجم زیادی زباله داخل این کانال به چشم می‌خورد. به گفته این شهروند تبریزی، کانال ایلی سو با رسوبات سیاه رنگی پر شده که بر روی محیط زیست اطراف نیز تأثیرگذار است و با بارش تند باران ، فاضلاب متعفن از این کانال سر ریز شده و وارد کارگاه‌ها و محیط اطراف می‌شود.
ساخت رسوبگیر
یک کارشناس شهرسازی در این زمینه می‌گوید: با توجه به موقعیت کانال ایلی سو که از صدها سال گذشته در کم‌عمق ترین بخش تبریز قرار گرفته و آب‌های سطحی نقاط مختلف این شهر را جذب می‌کند، ضروری است تا از این کانال حیاتی در شهر به نحو بهتری استفاده شود و از وضعیت نامناسب فعلی خارج شود. «حیدر زمانفر» بیان می‌کند: به واسطه بوی نامطبوعی که بر اثر تجمیع فاضلاب‌های شهری در این کانال به مشام می‌رسد نام آن در طول تاریخ به ایلیسو شهرت یافته و اقدامات فعلی مسئولان شهری نیز به صورت مقطعی مشکل تجمیع فاضلاب، زباله و رسوبات را در آن حل می‌کند اما مشکل اصلی بوی بد و تلنبار شدن رسوبات متعفن در آن همچنان وجود دارد.علاوه بر این، وجود زباله و رسوبات در این کانال و همزمانی بارش‌های فصلی وقوع سیل را به همراه دارد. به گفته این کارشناس شهری، این کانال بیش از ۱۰ورودی اصلی دارد که می‌توان با احداث رسوبگیرهای کوچک در ورودی‌های این کانال، مانع ورود زباله و رسوبات متعفن و در نهایت تجمیع آن در یک منطقه شد و ضمن کاهش هزینه‌های جمع آوری و تخلیه این رسوبات از انتشار بوی بد نیز جلوگیری کرد.
لجن برداری و خاکبرداری از ایلی سو
شهردار منطقه ۶ تبریز می‌گوید: موقعیت جغرافیایی تبریز به گونه‌ای است که در زمان بارندگی، آب‌های سطحی به سمت غرب جریان پیدا می‌کند و به دلیل عدم لایروبی به موقع کانال ایلی سو، موجب ایجاد سیلاب می‌شود، به همین دلیل از پاییز سال گذشته تا کنون چندین بار عملیات لایروبی و خاکبرداری از ایلی سو در مسیر جاده صنعت انجام شده و در مجموع بیش از ۷ هزار متر مکعب لجن برداری و خاکبرداری انجام شده است. «شمس الله فیروزیان» می‌افزاید: لجن برداری و خاکبرداری در مسیر این کانال برای هدایت آب‌های سطحی در پایین دست شهر و جلوگیری از سرریز کانال ایلی سو انجام می‌شود و برای جمع‌آوری رسوبات و جلوگیری از انتشار آن در اراضی منطقه جاده صنعت، طرح ساخت رسوبگیر کانال ایلیسو با نظر فنی کارشناسان انجام می‌شود.
ضرورت همراهی شهروندان
به گفته شهردار منطقه ۶ تبریز، در سال‌های اخیر، بارش برف و باران و وقوع سیلاب در مسیر جاده صنعت به یکی از معضلات واحدهای مستقر در این منطقه تبدیل شده و بر همین اساس عملیات خاکبرداری و لایروبی کانال ایلیسو به‌صورت متناوب انجام می‌شود تا در صورت بارش‌های سیل‌آسا خسارت‌های احتمالی به حداقل برسد.شمس‌الله‌فیروزیان از ضرورت همراهی شهروندان در این زمینه می‌گوید و می‌افزاید: حجم زیادی زباله در این کانال مشاهده می‌شود که از گوشه و کنار شهر به این کانال وارد شده‌اند و اگر چه در نگاه اول یک زباله کوچک از نظر شهروندان نقشی در ایجاد مشکل بزرگ سیل و تجمیع رسوبات انبوه نداشته باشد، اما اگر شهروندان همراهی بیشتری در نریختن زباله به جوی‌های داخل شهر داشته باشند، میزان مشکلات ایلی سو هم کاهش خواهد یافت.
————-
منبع: همشهری