حدیث روز
امام علی (ع) می فرماید : هر کس از خود بدگویی و انتقاد کند٬ خود را اصلاح کرده و هر کس خودستایی نماید٬ پس به تحقیق خویش را تباه نموده است.

جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳ 20 رمضان 1445 Friday, 29 March , 2024 ساعت تعداد کل نوشته ها : 11405 تعداد نوشته های امروز : 0×

درسهای اشتباه و درسهای صحیح از ژاپن

شناسه : 29966 02 آوریل 2019 - 11:32 1250 بازدید

  ✍️ عیسی پیله ور دو متن با عنوان “اگر این مقدار باران در هیروشیما می بارید، چه می شد؟” و با عنوان “آیا نخست وزیر ژاپن باید بعد از هر زلزله بزرگی به منطقه برود؟” اخیرا از آقای محمدرضا اسلامی در کانالهای متعددی منتشر شده. هر دو متن حاوی درسهای مهمی برای مدیریت بحران […]

درسهای اشتباه و درسهای صحیح از ژاپن
پ
پ

 

✍️ عیسی پیله ور

دو متن با عنوان “اگر این مقدار باران در هیروشیما می بارید، چه می شد؟” و با عنوان “آیا نخست وزیر ژاپن باید بعد از هر زلزله بزرگی به منطقه برود؟” اخیرا از آقای محمدرضا اسلامی در کانالهای متعددی منتشر شده.

هر دو متن حاوی درسهای مهمی برای مدیریت بحران اند ولی متاسفانه اشتباهات مهمی هم دارند. نقد و رفع این اشتباهات، به هدف اصلی ایشان، یعنی ارتقا مدیریت بحران در ایران کمک موثری خواهد کرد.

? اشتباه اول: مقایسه رانش زمین در هیروشیما در اثر باران شدید ۲۰۱۴، با عواقب سیل و آب گرفتگی در گلستان، ناقص و اشتباه است لذا نتایج صحیح و قابل اعتماد نمی دهد.

۱- ساختار زمین شناختی گلستان و شدت متوسط بارندگی، زمان کافی (۵-۷ روز) برای بسیج نیروها و امکانات برای هدایت جریان سیل و کاهش میزان آب گرفتگی در اختیار مسئولین قرار می داده. ولی شدت بارندگی در هیروشیما زیاد بوده و شکل زمین منطقه هم متفاوت بوده و آقای اسلامی هم به چند “ساعت” تاخیر اشاره کرده.

۲- در سال ۱۳۹۶ تحقیقی دانشگاهی منتشر شده که بخوبی آسیب پذیریهای شهر آق قلا را مشخص کرده بوده ولی مسئولین از آن چه استفاده ای کرده اند برای مقابله با آب گرفتگی سیل؟

۳- قبل از رسیدن حتمی سیل به گمیشان، امکان اقدامات فوری برای هدایت جریان سیل مثلا با لایروبی سریع رودخانه ها بوده ولی سیل گمیشان رو گرفته و متاسفانه بدتر نیز خواهد شد.

۴- چند روز اول سیل، ناجا مانع انتقال قایقها به منطقه می شده! که برای کمک رسانی و امداد در آب گرفتگی منطقه بوضوح لازم بوده و معلوم نیست که علت و مبنای دستور به ناجا دایر بر ممنوعیت انتقال قایق چه بوده و چرا بخاطر اولویت امداد به سیل زدگان، دستور لغو ممنوعیت مذکور صادر نشده بوده؟

۵- لایروبی رودخانه ها باید قبلا انجام می شده ولی نشده بوده و تا حدود ۱۰ روز بعد از مشخص شدن سیل هنوز بطور جدی شروع نشده بوده!

۶- رسانه ها و مسئولان تا روز دوم سال جدید، اخطارهای موثری منتشر نکرده اند! و تقاضای کمک به مردم سیل زده نکرده اند!

۷- طبق پیش بینی باران زیاد توسط هواشناسی، مسئولین سدها می توانسته اند که آب سدها را دو سه روز زودتر رها کنند تا امکان کنترل سیل در محدوده پیک آن بیشتر باشد، ولی این کار نشده!

۸- تجربه تلخ پنج سال قبل در هیروشیما دقیقا باید استفاده می شده برای سرعت عمل در پیشگیری، سرعت عمل در اخطار دادن و سرعت عمل در امداد. ولی متن آقای اسلامی، حادثه تلخ هیروشیما را برای “جلوگیری از تحقیر زیاد خودمان” استفاده کرده!

(وقتی دهها هزار خانواده دچار خسارات سنگین مالی شده اند و صدها خانواده عزیزی را از دست داده اند، چه کسانی مسئله شان این است که احساس می کنند که از انتقادات و سئوالات “زیاد تحقیر” شده اند؟)

مقایسه مثلا سیل گلستان با سیلهای دیگر موقعی می تواند معتبر و مفید باشد که موضوع به قسمتهای مختلف تقسیم شود (مثلا شکل گیری سیل، میزان آسیب پذیری شهر فلان، اقدامات پیشگیرانه و اقدامات امدادی) و هر قسمت با قسمت متناسب مقایسه شود

از طرف دیگر هدف کلی آقای اسلامی از نوشته اولشان (یعنی قبول اینکه بارندگی زیاد بی تلفات نمی شود) از راه جمعبندی آماری تعداد زیادی حادثه بارندگی مشابه ممکن است. مثلا اطلاعات ۲۰-۳۰ حادثه نسبتا مشابه ارائه شوند و نشان داده شود که کشوری در سطح اقتصادی و تکنولوژیک ما، بطور متوسط چقدر تلفات جانی و مالی داده اند و تلفات از چه مقداری کمتر نشده است. این جمعبندی قابل اتکا و قابل استناد خواهد بود. ولی مقایسه مثلا سیل گلستان با “یک حادثه” نه چندان مشابه، نتیجه قابل اعتمادی نمی تواند بدهد.

? اشتباه دوم: اولویت دادن به سیستم سازی بر امداد و نجات در زمان بحران.

نظر آقای اسلامی به درستی اینه که سیستم مدیریت بحران باید مستقل از (حضور فیزیکی) مقامات ارشد کشوری عمل کند. ولی وقتی سیستم مدیریت بحران هنوز خوب عمل نمی کند باید اولویت نجات جان و امول و زندگی مردم باشد نه اینکه مثال بزنیم از عدم حضور فیزیکی نخست وزیر ژاپن.

درس گرفتن از کشورهای مجرب و موفق باید در زمان عادی باشد و سیستم مستقر شود، تمرین کند، تجهیز شود و آماده باشد تا در زمان فاجعه قابل استفاده باشد.

عدم حضور نخست وزیر بعد از زلزله هم متاسفانه مثال ناقصی است: اولا چون در ژاپن به فاصله نیم ساعت، کابینه جلسه تشکیل داده و ثانیا آیا اختیارات و امکانات مقامات محلی در گلستان و ژاپن مشابه اند؟

برای اخذ درسهای قابل اعتماد و قابل اتکا برای پیشگیری و مواجهه با بحران، نیازمند رعایت متدلوژیهای معتبر هستیم. صرف بیان مشاهدات کافی نیست.

۱۲ فروردین ۱۳۹۸

نوشته های مشابه

ثبت دیدگاه

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.