سه شنبه, ۶ آذر ۱۴۰۳ /
پروژه مقبره‌الشعرا، تاراج آبرو و حیثیت آذربایجان / وضعیت اسفبار خانه‌موزه استادشهریار ، علی‌اصغر شعردوست، از ملازمان نزدیک استاد شهریار و از چهره‌های دیرآشنای فرهنگ و ادب آذربایجان است. رئیس شبکه سراسری صدا، رئیس انتشارات سروش، دبیر شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی و سفیر جمهوری‌اسلامی ایران در تاجیکستان از مسئولیت‌های شعردوست در دوره‌های مختلف […]
پروژه مقبره‌الشعرا، تاراج آبرو و حیثیت آذربایجان / وضعیت اسفبار خانه‌موزه استادشهریار
، علی‌اصغر شعردوست، از ملازمان نزدیک استاد شهریار و از چهره‌های دیرآشنای فرهنگ و ادب آذربایجان است. رئیس شبکه سراسری صدا، رئیس انتشارات سروش، دبیر شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی و سفیر جمهوری‌اسلامی ایران در تاجیکستان از مسئولیت‌های شعردوست در دوره‌های مختلف است. شعردوست نماینده مردم تبریز در مجلس ششم بوده و از این رهگذر، بانی اصلی نامگذاری سالروز درگذشت استاد شهریار به عنوان روز ملی شعر و ادب فارسی بوده‌است. وی در حوزه پژوهش و تالیف نیز آثار متعددی ارائه کرده که «تصحیح دیوان دو جلدی شهریار»،«تصحیح دیوان کمال خجندی» و «در مکتب شاعران آذربایجان از قطران تا شهریار» از آن جمله است. با تشکیل مجمع مشورتی استان آذربایجان‌شرقی، شعردوست مسئولیت کمیته فرهنگی این مجمع را عهده‌دار شده‌است. این کمیته در روزهای اخیر، بازدیدی از سه مرکز فرهنگی و تاریخی تبریز داشته‌است. وضعیت نابسامان مقبره‌الشعرا، مهم‌ترین موضوع این بازدیدها بوده‌است. مقبره شاعران، یا گورستان تاریخی سرخاب که مدفن بیش از ۴۰۰ شاعر عارف و رجال نامی کشور، همچون خاقانی شیروانیف اسدی طوسی و ثقه الاسلام شهید شهدای والامقام مشروطه در صدر مشروطیت و بالاخص شاعر شیرین سخن معاصر محمدحسین بهجت، متخلص به شهریار، است. مقبرهالشعرای تبریز از ۴۵ سال پیش قرار بوده به پردیس فرهنگی تبدیل شود همچون حافظیه و سعدیه، اما متاسفانه هنوز خبری از پردیس نیست و با گذشت زمان شاهد تخریب این یادمان زیبا به مرور زمان هستیم. اجرای پروژه توسعه مقبره الشعرای تبریز در مظلومیت کامل به سر می برد و تاکنون متولی مشخصی بر این امر مشخص نشده بود و مدیران و مسئولان تنها به داد و وعده و وعیدها اکتفا کرده بودند و باز مقبره شاعران تبریز در حسرت پردیس شدن مانده است. در سال‌های اخیر نیز به بهانه توسعه توسعه مقبره الشعرا حفاری‌ها و ساخت و سازهایی انجام شد که بعدها به دلایلی متوقف شد و حتی هیچ توجهی نیز به کشوفات به دست آمده در قسمت جنوبی بنای یادمان نیز توجهی شد. مقبرهالشعرای تبریز، سال ۹۲ بدون پایه مالی و بدون پشتوانه کارشناسی، در طرحی با عنوان «بازآفرینی مقبره‌الشعرا» به شهرداری تبریز واگذار شده و بافت تاریخی و فرهنگی آن، پس از شش سال عملیات حجیم و سردرگم، آسیب‌های جدی دیده‌است. در حال حاضر وضعیت فعلی مقبره الشعرا که عدم توجه به این مسئله ضربه بر صنعت گردشگری تبریز خواهد بود، هشداری برای مسئولان استانی و شهری است تا راهی برای احیای این یادمان که امروز به مخروبه‌ای بدل شده باشند و در این خصوص باید متولی مشخصی برای این امر تعیین شود و تا زمانی که متولی اصلی این پروژه مشخص نشود کار به هیچ جایی نخواهد رسید و طبق عادت سال‌های گذشته فقط شاهد شعارهایی برای بازسازی و توسعه مقبره شاعران خواهیم بود و همچنین در ادامه تبدیل دیگر آثار مناب گردشگری شهر نیز به این عاقبت گرفتار می‌شوند. در این خصوص گفتگویی با دکتر شعردوست داشته‌ایم. جناب شعردوست، به عنوان مقدمه، مختصری در مورد «مجمع مشورتی استان آذربایجان‌شرقی» توضیح بدهید. مجمع مشورتی استان آذربایجان‌شرقی، نهادی است که با حضور پیشکسوتان اجرایی استان تشکیل شده‌است. مشابه این مجمع، در بیشتر استان‌ها فعال است، اما استان ما چنین جمعی نداشته است و از دیرباز یکی از حسرت‌های استان آذربایجان شرقی همین موضوع بوده‌است. این مجمع، فرصتی است برای پیگیری چالش‌های استان در حوزه‌های مختلف خدماتی، فرهنگی و عمرانی. مقرر شده جمعی از پیشکسوتان استان شامل نمایندگان فعلی و ادوار مجلس، وزرای آذربایجانی، استانداران سابق و فعلی و در راس آن‌ها، نماینده محترم ولی‌فقیه، مسائل استان را در کمیته‌های مختلف تخصصی این مجمع پیگیری کنند. در روزهای گذشته، کمیته فرهنگی این مجمع، از سه مرکز مقبره‌الشعرا، خانه‌موزه استاد شهریار و مقبره دوکمال بازدید داشت. وضعیت این سه مجموعه را چطور دیدید؟ بدون تعارف باید عرض کنم که وضعیت هر سه محل، گریه دارد. وضعیت بیشتر مراکز تاریخی و فرهنگی تبریز نسبت به ۱۵ سال پیش، وضعیت وخیم‌تری یافته‌است. مقبره‌الشعرا متولی ندارد /مقبره‌‌های تاریخی سرخاب، از بین رفته‌است مقبره‌الشعرا، مهم‌ترین دغدغه این روزهای حوزه فرهنگ در تبریز است و تصاویر فاجعه‌بار آن، در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود. وضعیت این مجموعه تاریخی را چطور می‌توان توصیف کرد؟ ببینید، مقبره‌الشعرا فقط شامل آرامگاه استاد شهریار نیست. شما کتاب سه‌جلدی مرحوم سیدضیاءالدین سجادی را ببینید. شرق تا غرب قبرستان تاریخی سرخاب، بارگاه ادبا، عرفا، معلمان، مفسران و شاعران است. او حتی در کتاب خود، محل دقیق برخی از این مقبره‌ها را نیز قید کرده که متاسفانه بخش مهمی از آن‌ها از بین رفته‌است. وضعیت مقبره‌الشعرا تاراج آبرو، حیثیت و اعتقادات ایران و آذربایجان است. مجموعهای با این عظمت را چنان کوبیده‌اند که معلوم نیست چطور می‌خواهند جمع کنند. مقبره‌الشعرا متولی ندارد. این مجموعه، تا کنون سه بار دست‌به‌دست شده و هر بار، بخشی از مواریث مهم آن آسیب جدی دیده‌است. متاسفم که مجموعهای با این ارزش و اعتبار تاریخی، به پاتوق معتادها و آلونک سگ‌ها تبدیل شده‌است. مقبره‌الشعرا و ماجرای «نگارخانه امام خمینی(ره)» در دوره‌ای از اجرای این پروژه، عنوان شد که شهرداری تبریز قصد برپایی «نگارخانه امام خمینی(ره)» را در یکی از بخش‌های این پروژه دارد و ظاهراً با شما نیز در این مورد مشورت شده بود. شهردار سابق در مورد تاسیس نگارخانه‌ای با نام «امام خمینی(ره)» با حاج سیدحسن‌آقا خمینی دیدار کرده‌بود و حاج سیدحسن‌آقا نیز به خاطر ارتباطی که بنده از سال‌ها پیش با مجموعه حفظ آثار امام(ره) دارم، با من مشورت کردند. با توجه به اینکه محتوایی برای موزه پیش‌بینی نشده بود و از سوی دیگر، شاید برخی بهره‌برداری‌ها نیز در ضمن این طرح، لحاظ شده بود، به حاج‌سید‌حسن‌آقا اعلام کردم که برپایی موزه امام خمینی(ره) در مقبره‌الشعرا، شدنی نیست. فرصت‌سوزی‌های گردشگری در مقبره‌الشعرا در وضعیت حال حاضر مقبره‌الشعرا، استقبال گردشگران را از این مجموعه چطور می‌بینید؟ متاسفانه شاهد فرصت‌سوزی گردشگری در مقبره‌الشعرا هستیم. طبق اعلام مدیر مقبره‌الشعرا، تنها در یکی از روزهای غیرتعطیل اخیر، بیش از ۱۳۵۰ نفر از این مجموعه بازدید کرده‌اند که آمار قابل‌‌اعتنایی است. باور کنید این حجم از بازدید، حتی در موزه لوور هم اتفاق نمی‌افتد. ما غفلت‌های زیادی داریم و قدر چنین سرمایه ارزشمندی را نمی‌دانیم. بازدیدکنندگان، در این مجموعه، از اولیه‌ترین خدمات رایج گردشگری برخوردار نیستند. حتی یک آبخوری یا دستشویی هم در دسترس بازدیدکنندگان نیست. خانه‌موزه شهریار، هیئت‌امنا ندارد خانه‌موزه استاد شهریار، محل دیگری بود که به همراه کمیته فرهنگی مجمع مشورتی، از آن بازدید داشتید. این مرکز در چه وضعیتی به سر می‌برد؟ متاسفانه وضعیت خانه استاد شهریار تعریفی ندارد. می‌دانید که این خانه در اختیار شهرداری است. اما وضعیت هیئت امنای آن بلاتکلیف است. این موضوع را چند بار با آقای شهردار مطرح کرده‌ام، اما ایشان اعتنایی نکرده‌اند. مدیریت این خانه، شایسته استاد شهریار و تبریز نیست. از آقای شهردار خواسته‌ام که وقتی به عمارت شهرداری می‌روند، در مسیرشان، سری هم به این خانه بزنند و از نزدیک ببینند که بوی بد دستشویی این خانه، چقدر برای بازدیدکنندگان آزاردهنده است. تاجیک‌ها قدر مقبره دو کمال را بهتر از ما می‌دانند حضور شما به عنوان سفیر ایران در تاجیکستان، «کمال خجندی» این شاعر تاجیک را به عنوان یک سرمایه مشترک بین آذربایجان و تاجیک‌ها مطرح کرد. «کمال‌الدین بهزاد» نقاش نامدار ایرانی نیز در همین محل مدفون است. وضعیت مقبره این دو چهره شاخص را چطور دیدید؟ منطقه بیلانکوه با احداث لاله‌پارک و توسعه مسیر، شامل ارزش افزوده شده اما با وجود این، مقبره دوکمال، همچنان در آن حالت ناشایست به سر می برد. در دوره‌ای که بنده عهده‌دار سفارت ایران در تاجیکستان بودم، صحبت از این موضوع شده بود که یک گروه توریستی، هر هفته با هواپیمای خودشان، از خجند به تبریز بیایند. این ظرفیت، هنوز هم به قوت خود باقی است اما متاسفانه متولیان ما همتی از خود نشان نمی‌دهیم. چند سال پیش، گروهی از تاجیکستان آمدند و مشتی از خاک این کوی برداشتند و با خود بردند. با تبرک از همان خاک، مقبره بزرگ و زیبایی برای کمال خجندی بنا کرده‌اند که در نوع خود، نمونه است. باور بفرمائید تاجیک‌ها قدر مقبره دو کمال را بهتر از ما می‌دانند. انتهای پیام/۶۰۰۰۲
