وقتی در سایه حب‌الحسین(ع)همه «من»ها، «ما»می‌شود/ نذر عنایت حضرت زهرا(س)
از تبریز- معصومه درخشان: این روزها که به اربعین حسینی نزدیک می‌شویم در کوچه پس کوچه‌‌های شهرمان طعم و عطر نذری و احسان‌ها می‌پیچد، نذرها و احسان‌هایی که با نام حسین علیه‌السلام گره خورده‌اند. مگر می‌شود انسان در روز معمولی به در خانه‌ای رفته و طلب آب و غذایی بکند ولی وقتی علم حسین (ع)بر سر در خانه‌ای نصب می‌شود، با افتخار می‌گویی می‌روم نذر حسینی بگیرم و این فلسفه بذر محبت حضرت سیدالشهداست که در دل‌های عاشقان پاشیده شده است. این روزها کوچه‌ها و محله‌ها زیر بیرق و علم امام حسین علیه السلام بار دیگر سیاهپوش شده و محبان اهل بیت عصمت و طهارت در خانه خود را بر روی عزاداران حسینی می‌گشایند تا آنها نیز از سفره اطعام و نذری حسینی متنعم شوند. این روزها نیز به مدت یک هفته در شهرک شهید یاغچیان تبریز دیگ های نذر و احسان در حال جوشیدن است و سر آغاز شروع این نذرها سمنوی حضرت فاطمه زهراست که خانواده آقای انتصاری به کمک اهالی منطقه ۴ دیگ بزرگ سمنو طبخ کرده و توزیع می‌کنند نذر عنایت حضرت زهرا(س) ۱۵روز قبل از اربعین است، خانم‌هایی که هر سال در نذر و احسان سمنو پزی مشارکت می‌کنند، امسال هم آمده‌اند تا به عشق حضرت زهرا(س) و فرزندش حسین (ع)، راز دل بگویند و یک سال دیگر نیز خود را نذر نگاه حسین(ع) بکنند. گندم‌هایی که از قبل خریداری شده است، با دل‌ها و نیت‌های پاک بانوان به خوبی پاک شده و به مدت ۱۵ روز در ظرف‌های مخصوص خود خیس می‌شوند، گندم‌ها جوانه می‌زنند، جوانه ها باید به گونه‌ای باشند که کبود و سبز نشده باشد، جوانه‌ها باید به اندازه یک بند انگشت رشد کرده و سفید باشند و این یعنی زمان طبخ سمنو آماده شده است. سه روز پشت سر هم آب گندم‌ها عوض می‌شود تا هر روز عطر و بوی تازه‌ای به خود بگیرد. این روزها تکنولوژی نیز به کمک سمنوپزی آمده است، گندم‌هایی که طی سالهای دور توسط آسیاب‌های دستی آسیاب می‌شدند، طی سالهای اخیر با چرخ‌ها و دستگاه‌های صنعتی آسیاب می‌شوند. حالا گندم‌های آسیاب شده و آرد به نسبت گندم‌ها آماده است تا زیر شعله‌های دیگ سمنوپزی روشن شده و نوید طبخ یک سمنوی خوشمزه را بدهد. خانم‌ها بعد از اذان صبح و با نیت خالصانه‌ای که در دل دارند، شعله دیگ را روشن کرده و به این ترتیب کار سمنوپزی آغاز می‌شود، خانم‌ها مدام دیگ‌ها را هم می‌زنند تا ته نگیرد، پخت سمنو یک شبانه روز طول می‌کشد، از صبح امروز تا صبح فردا یکسره پای دیگ‌ها ایستاده‌اند، انگار خستگی برایشان معنی و مفهوم ندارد، بی‌وقفه سر دیگ‌ها ایستاده و هم می‌زنند. سطرهایی که اشاره شد حکایت دل‌های عاشقی است که سال‌هاست در مکتب حسین(ع) قد کشیده‌اند. از ۱۴ سالگی سمنو می‌پزم وقتی به جمع این خانم‌ها وارد شدم، ذکر سلام و صلوات همه جا را پرکرده بود، همه خانم‌ها از کرامت بانوی دو عالم و حضرت سیدالشهدا سخن می‌گفتند، سراغ بانی مراسم را می‌گیرم، خانم اقدس انتصاری همان دختری است که راه مادر را در پیش گرفته و از سن ۱۴ سالگی سمنوپزی را از مادر آموخته و تاکنون نیز آن را با مشارکت سایر خانم‌ها ادامه می‌دهد. از خانم اقدس انتصاری می‌خواهم در مورد فلسفه نذر سمنوپزی که مادرش (نار خانم سلیمانی )در روستای” شهرک” پایه‌گذار آن بود برایم سخن بگوید. خانم انتصاری در ابتدا صاحب اصلی سمنو را حضرت فاطمه زهرا (س)ذکر کرد و گفت:نذر و احسان سمنو در درجه اول متعلق به بانوی دو عالم حضرت فاطمه زهرا(س) است. ما شیعیان معتقدیم سمنو منسوب به حضرت فاطمه (س) است و ایشان در پختن آن مشارکت می‌کنند. وی در مورد ریشه سمنوپزی در روستای شهرک گفت: کرامات حضرت زهرا و فرزندش حضرت امام حسین علیه‌السلام با گفتن و نوشتن تمام نمی‌شود.یادم است خیلی وقت پیش شاید ۵۰سال پیش زمانی که دختر بچه ۴، ۵ سالهای بودم، یکی از خانم‌های روستا بچه‌دار نمی‌شد، مادرم نیت کرد برای مادر شدن خانم همسایه روستایی و برآورده شدن حاجت او سمنو بپزد. این محب اهل بیت ادامه داد: خداوند به حق حضرت زهرا عنایت کرد و آن خانم صاحب یک فرزند پسر شد.آن سال مادرم برای اولین بار با ۳کیلو گندم و ۳ کیلو آرد سمنو پخت و در بین اهالی روستا پخش کرد. وی تاکید کرد: مادرم سمنوپزی را چند سال دیگر ادامه داد تا زمانی که گفت دیگر توان جسمی پخت سمنو را ندارم.آن زمان من دختر ۱۴سالهای بودم که تصمیم گرفتم سمنوپزی مادرم را ادامه دهم.اکنون که ۵۲سال از خدا عمر گرفته‌ام تاکنون هر سال سمنوپزی را ادامه داده‌ام. سمنوپزی با طعم زیارت اربعین سمنو در حال جوشیدن است، خانم‌ها مشغول هم زدن آن هستند و گروهی دیگر از خانم‌ها مشغول خواندن قرآن، زیارت عاشورا، دعای علقمه، زیادت اربعین و حدیث کسا هستند، معنویت خاصی در این محفل زهرایی و حسینی برقرار است. نار خانم ۵۰سال پیش با ۳کیلو گندم به عشق حضرت زهرا (س) سمنو بارگذاشته بود، امسال بیش از ۵۰نفر از خانم‌های فعال شهرک شهید یاغچیان تبریز ۵۰۰کیلو گندم و ۲۵۰ کیلو آرد را به عشق حضرت سیدالشهدا طبخ کرده و در بین عموم شهروندان در نقاط مختلف تبریز پخش می‌کنند. خانم انتصاری، لابه‌لای حرف‌های خودش مدام تکرار می‌کند من سمنوپزی را به تنهایی انجام نمی‌دهم بلکه خانم‌های هیات “علی بن موسی الرضا” شهرک شهید یاغچیان و مرکز نیکوکاری “دلنوازان” این کار را با مشارکت همدیگر انجام می‌دهند. وی افزود:عشق به حضرت سیدالشهدا سن و سال نمی‌شناسد، حد و مرز ندارد، علاقه و ارادت ما و تمام خانم‌های این هیات به قدری به اهل بیت و حضرت سیدالشهدا زیاد است که از یک ماه قبل برای ادای احسان سمنو لحظه شماری می‌کنیم. اشتیاق خانم‌ها آنقدر زیاد است که خستگی معنایی ندارد. یک شبانه روز سرپا هستند بدون کوچکترین استراحتی و همه اینها از عشق به حضرت زهرا و فرزندش حضرت سیدالشهدا ناشی می‌شود. سمنوپزی خانم انتصاری و سایر خانم‌ها در ایام مختلفی از سال همچون شهادت حضرت زهرا، ایام عید نوروز، سالروز شهادت حضرت علی علیه‌السلام طبخ شده و در بین مردم توزیع می‌شود ولی اکنون چندین سال است در ایام اربعین حضرت امام حسین علیه‌السلام در حد وسیع آماده شده و در بین بیش از هزار نفر از شهروندان پخش می‌شود. ظرف‌های کوچک یک نفره‌ای که آماده شده است، پر شده و روانه خانه‌های افراد مختلف در سطح شهر می‌شود. خانم انتصاری از برآورده شدن نذر بسیاری از خانم در هنگام سمنو صحبت کرد و گفت: خیلی از خانم‌ها در زمان مراحل سمنوپزی نذر کرده و تا سال بعد نذر آنها قبول می‌شود، این خانم‌ها سال بعد چند کیلو گندم خریده و اضافه می‌کنند، بعضی از خانم‌ها نیز یک سری هدایا مثل جوراب، گل سر و توپ گرفته و در بین کودکان و نوجوانانی که به هیات می‌آیند پخش می‌کنند. پاییز بدون سمنو معنایی نداشت طوطی سلمانی یکی از خانم‌هایی است که ۱۵سال در پخت سمنو مشارکت کرده و کمک دست خانم انتصاری است، وی چنان با شور و علاقه کار می‌کند که برای صحبت کردن با وی به وجد می‌آیم. طوطی خانم ۷۰سال از خدا عمر گرفته و سمنوپزی را از همان دوران کودکی در یکی از روستاهای سراب تجربه کرده است. وی می‌گوید: زمانی که دختر بچه ۵، ۶ ساله ای بودم، یادم هست با شروع فصل پاییز مادرم در تنور سمنو می‌پخت، اهالی روستا اعتقاد بسیار زیادی به نذر سمنو داشته و دارند و استقبال زیادی از نذر سمنو صورت می‌گیرد. علاوه بر فصل پاییز که سوز و سرمای زیادی داشت، در ایام عید نوروز هم سمنو می‌پختیم و این رسم در کل کشور متداول است. طوطی خانم ادامه داد: آن زمان یخچال نبود که سمنوها را در یخچال نگهداری کنیم، سمنو را در کوزه‌های سفالی در داخل تنور می‌پختم، وقتی سمنو با گرمای تنور می‌پزد از دیدن رنگ و بوی آن مدهوش می‌شدیم، سمنوهای الان چون با شعله گاز پخته می‌شود به پای سمنوهای تنوری نمی‌رسد، آنقدر که طعم و عطر خوشمزه‌ای داشتند. وی ادامه داد: آن زمان‌ها گندم را با هاون دستی می‌کوبیدیم ولی اکنون دستگاه‌های صنعتی آمده و در آن آسیاب می‌شود. دلم به عنایت حضرت سیدالشهدا و ماردش گرم است طوطی خانم دلش به عنایت حضرت زهرا و امام حسین (ع) گرم است و هر لحظه می‌گوید که سمنو نذر و احسان حضرت زهراست و بعد از امامان به ما ارث رسیده است.کار سمنوپزی با وضو و با نیت خالص و پاک آغاز می‌شود. کارهای خیر را از اجدادمان به ارث برده‌ایم زکیه انتصاری یکی دیگر از بانوانی است که ۲۰سال در پخت و پز سمنو مشارکت دارد. وی می‌گوید: اینجا منزل خواهرم است که با مشارکت خانم‌ها و اعضای هیات علی بن‌موسی الرضا و مرکز نیکوکاری” دلنوازان”، برنامه‌های مختلفی در طول سال برگزار می‌شود. یکی از آن برنامه‌هایی که طرف‌داران و مشتاقان خاص خودش را دارد، نذر و احسان سمنو است. خانم‌های زیادی با عنایت و کرامت حضرت زهرا و سیدالشهدا حاجت‌روا شده‌اند. وی با اشاره به اینکه پدران و اجداد ما در کارهای خیر و عام‌المنفعه مشارکت زیادی داشتند، گفت: ما هم از همان کودکی با این موضوعات آشنا شده و مشارکت می‌کنیم. اشک شوق خانم‌ها خوشحال‌مان می‌کند وی، کرامت حضرت زهرا (س) و حضرت سیدالشهدا را عجیب توصیف کرد و افزود: عنایت اهل بیت تمام شدنی نیست، هر فردی که سر دیگ‌ها نذر کرده حتما جواب گرفته است ما سالی داشتیم که ۱۲ نفر از خانم‌ها در یک سال صاحب فرزند شدند، دیدن خوشحالی و اشک شوق آنها تمام خستگی‌ها را از بین می‌برد. علاقه به اهل بیت و حضرت امام حسین علیه‌السلام حد و مرز نمی‌شناسد، هرکس به در خانه آنها می‌رود، دست خالی بازنمی‌گردد. کار طبخ و توزیع سمنو در شهرک شهید یاغچیان تبریز مشتاقان خاص خود را دارد و به اندازی مورد استقبال عموم مردم در این منطقه قرار گرفته است که به گفته خانم انتصاری در طول سال نیز پیگیر آن هستند. خانم اقدس انتصاری که مدیریت بخش بانوان مرکز نیکوکاری”دلنوازان” را بر عهده دارد اشاره می‌کند: اقدامات این مرکز فقط به ایام اربعین اختصاص ندارد بلکه در اکثر مناسبت‌های مذهبی نذر و احسان‌های گوناگونی توسط این مرکز و با همدلی و همکاری هیات علی بن موسی‌الرضا شهرک شهید یاغچیان انجام می‌شود، مثلا در شهادت حضرت رقیه با همکاری کمیته امداد ۲ هزار پرس غذا در این مرکز تهیه شده و در بین مددجویان، نقاط محروم و کم‌برخوردار توزیع شد، یک هفته قبل از اربعین نیز کار مرکز نیکوکاری “دلنوازان” با مشارکت عموم مردم منطقه کار نذر و احسان را برای وعده ناهار و شام آغاز می‌کند، یک روز نذر کوفته، روز دیگر نذر شله‌زرد، روز بعد دلمه برگ مو و در روزهای بعدی نیز خورشت قیمه و زرشک پلو پخته و توزیع می‌شود. محبت حسین (ع) که به میان می‌آید، همه «من» ها به «ما» تبدیل می‌شود و این خاصیت مغناطیس حسینی است که شعاع آن در تمام دنیا پراکنده شده است و دل‌های عاشق را در سراسر گیتی به هم پیوند می‌زند و این راز دوست داشتن حسین (ع) است که در سراسر عالم منتشر شده است. « حب الحسین یجمعنا»… انتهای پیام/۶۰۰۲۰/
ثبت دیدگاه