نقش و تأثیر احزاب در انتخابات و سیاست های کلان کشور : شهرام حسین نژاد دانشور- معاونت اجرایی جبهه ایستادگی در استان

با نگاهی به گذشته و پیشینه ملت ها میتوان دریافت در اکثر کشورها مقوله ای به نام انتخاب و انتخابات وجود داشته است و همه جوامع به نوعی در انتخاب رهبران جامعه خود نقش بسزایی داشته اند و گاها این انتخاب به صورت مستقیم و گاها هم غیر مستقیم بوده است.
با روند توسعه و گسترش جوامع و شکل گیری شهرها و کشورها، حیات و ادامه رویه رو به رشد آنها ابعاد جدیدی را به خود دیده و عملا نیاز به انجام برخی مسایل و کارها از عهده همه مردم بر نیامده و نیاز به واگذاری برخی امورات اعم از مدیریت کشور و شهرها، مدیریت و اجرای برنامه های توسعه ای و مدیریت کلان … به برخی افراد مورد اعتماد و کاردان احساس شد و در همین راستا بر مقوله انتخاب تاکید گردیده و این امر در گذر زمان به شکل برگزاری انتخابات عصر حاضر همچون انتخابات ریاست جمهوری – شوراهای شهر – نمایندگان مجلس خبرگان رهبری و شورای اسلامی و … خود را نشان داد.
در حال حاضر در اکثر کشورها مردم برای انتخاب رئیس جمهوری – شوراهای شهر – نمایندگان مجلس و … از گزینه رای و انتخابات عمومی استفاده می کنند و این نوع یکی از روشهای کاملا دموکراتیک و آزاد می باشد وحتی کشورهایی که نظام حکومتی آنها پادشاهی است نیز هم عملا در برخی انتخاب ها همچون نمایندگان پارلمان از گزینه انتخابات استفاده میکنند و حتی اگر این امر فرمایشی هم باشد مورد استفاده قرار میگیرد
در جامعه ای که تمام مدیران و … آن با رای مردم و حضور در پای صندوق های رای انتخاب می شوند، گروههایی از مردم هم در قالب احزاب هر کدام با دیدگاه و تفکرات متفاوت به وجود می آیند تا پروسه انتخابات در فضای کاملا رقابتی اجرا شود.
در جوامع امروزی احزاب نقش اساسی در انتخابات ایفا می نمایند و احزاب برای مشارکت و حضور در قدرت به وجود آمده اند و این احزاب هستند که در تعیین رئیس جمهور و نخست وزیر و پارلمان و شورای شهر و شهرداران تاثیر مستقیم داشته و دارند.
البته نوع فعالیت و تاثیرگذاری و برجسته بودن نقش احزاب در کشورهای مختلف متفاوت بوده ولی در کل اهداف و نقش های احزاب یکی بوده و همه حکومت ها برای نشان دادن وجود دموکراسی در جامعه خود بر فعالیت احزاب تاکید می کنند.
در بسیاری از کشورهای اروپایی دو حزب قالب وجود دارد و همیشه قدرت در بین این دو حزب تقسیم می شود و البته بعد از تمام شدن رقابت های انتخاباتی و پیروزی هر کدام از کاندیدای دو حزب، حزب شکست خورده ضمن تبریک به کاندیدای پیروز رقابت را تبدیل به رفاقت و سازندگی و در خدمت مردم بودن می کنند.
در کشور ما نیز احزاب مختلفی با تفکرات متفاوت مجوز دارد و حتی در بعضی موارد های بدون مجوز ظهور میکنند که فقط در زمان انتخابات شکل گرفته و استراتژی خاصی هم ندارند و بعد از انتخابات هم غروب می کنند.
اساس هر جامعه احزاب فعال هستند و احزاب در تعیین خط مشی و همچنین کنترل قدرت نقش اساسی دارند و دولت ها از احزاب حساب می برند و خود را در مقابل احزاب پاسخگو می دانند ولی متاسفانه در ایران این موارد اصلا وجود ندارند و بعد از انتخابات احزاب فعالیت نمی کنند و دوباره تا انتخابات بعدی خاموش میمانند. و متاسفانه این امر در عدم پویایی دولت ها موثر بوده و هست.
در ایران فعلی عملا دو جریان و دیدگاه وجود دارد که نمی توان اسم حزب بر آن گذاشت. این جریان ها جریان اطلاح طلبی و جریان اصول گرایی هستند. در بررسی رفتار انتخاباتی این دو جریان باید گفت که در عموم انتخابات‌های پس از انقلاب اسلامی حضور پررنگی داشته‌اند. و در طول سالیان گذشته قدرت فی ما بین آنها تقسیم شده است و می‌توان گفت تضاد اصلاح‌طلب ـ اصولگرا تضاد اصلی نیست و نمی‌تواند جامعیت شکاف سیاسی در ایران را به دقت توضیح دهد، یعنی اگر تضادی هم به نام اصلاح‌طلب و اصولگرا داشته باشیم این تضاد حداکثر یک تضاد فرعی است و تا زمانی که تضاد اصلی را نشناسیم نمی‌توانیم فضای سیاسی کشور و به‌ویژه فضای انتخابات را تحلیل کنیم.
به هرحال کشور ما باید به سمت حزب گرایی و فعالیت احزاب برود تا بتواند ضمن مشارکت در قدرت و انتخاب افراد توانمند برای مدیریت ها، بعد از انتخاب هم بر امر مدیریت نظارت و کنترل داشته باشد و نقش نظارتی خود را ایفا نماید.