سه شنبه, ۶ آذر ۱۴۰۳ /
نذر طبیعت در محرم را فرهنگسازی کنیم / راحتی‌های بلای طبیعت ، سال‌هاست استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در بین مردم کشورمان و به تبع آن استان آذربایجان‌شرقی به عادتی تبدیل شده که در ماه‌هایی چون رمضان و محرم و صفر مصرف این ظروف به اوج خود می رسد. این امر نه تنها مضرات […]
نذر طبیعت در محرم را فرهنگسازی کنیم / راحتی‌های بلای طبیعت
، سال‌هاست استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در بین مردم کشورمان و به تبع آن استان آذربایجان‌شرقی به عادتی تبدیل شده که در ماه‌هایی چون رمضان و محرم و صفر مصرف این ظروف به اوج خود می رسد. این امر نه تنها مضرات غیرقابل جبرانی به سلامت مصرف‌کنندگان وارد می‌کند بلکه به انباشت بی‌رویه زباله ناشی از مصرف این ظروف منجر می شود. زباله هایی که به گفته کارشناسان شاید صدها سال طول بکشد تا دوباره تجزیه شده و به محیط برگردد. در گذشته نه چندان دور در مهمانی‌ها و مناسبت‌های مختلف به خصوص مراسم عزاداری امام حسین (ع) استفاده از ظروف بادوام ملامین و چینی رواج داشته و معمولا زنان محله با نیت کمک به برگزاری مراسم سوگواری و اجر اخروی وظیفه شستن آنها را بر عهده داشتند اما امروزه ظروف یکبار مصرف به طور وحشتناکی جای این ظروف سنتی را گرفته‌اند.طبیعی است توسعه زندگی شهری و پیشرفت تکنولوژی باعث تغییر عادات شهروندان نسبت به سال‌های گذشته شود اما باید به جد مراقب این تغییرات باشیم و نگذاریم روزبه روز برمیزان خطرات ناشی از این تغییرات افزوده شود. یکی از این تغییرات نوع ظروفی است که برای صرف غذا استفاده می‌شود. در این میان تب ظروف یکبار مصرف جوامع مختلف را فرا گرفته که با توجه به ماندگاری چندصدساله آنها در طبیعت؛ عوارض جبران ناپذیری به همراه دارد. متاسفانه با شروع ماه محرم و دادن نذری در کوچه و خیابان‌ها جوی‌ها پر از لیوان و قاشق و کاسه‌های پلاستیکی شده و صحنه ثابت و تکرار شونده‌ای برای شب‌های محرم که به یقین شب‌های بسیار عرفانی و حزن‌انگیز برای ما مسلمانان است رقم می‌زند.ِ مریم حیدریان، کارشناس بهداشت و تغذیه در این خصوص می‌گوید: در گذشته مردم از ظروف شیشه‌ای و فلزی حتی ملامین مقاوم برای مصارف غذایی و نوشیدنی خود استفاده می‌کردند اما به مرور به دلیل پرهزینه بودن و سنگین بودن این ظروف استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی جایگزین آنها شد که بسیار خطرناک و نامناسب برای مصارف خوراکی‌اند. وی افزود: ظروف پلاستیکی از پلیمر تهیه می‌شوند. پلمیرهایی که نتیجه سنتز مواد اولیه‌ای به نام «مونومر» هستند؛ مونومرها مواد سمی‌اند و برای سلامت انسان و طبیعت و حیوانات بسیار خطرآفرین.این کارشناس تغذیه، مهم‌ترین عیوب استفاده از ظروف یکبار مصرف را تجزیه‌پذیری آنها در فرآیند بسیار طولانی دانست و گفت: به طوری که تنها یک کیسه پلاستیکی حدود ۴۵۰ تا ۷۰۰ سال طول می‌کشد تا تجزیه شود و دیگر اینکه انتقال مواد مضر یا همان مونومرها به غذا و بدن انسان از طریق استفاده از ظروف یکبار مصرف کاملا بدیهی است.وی در ادامه نامناسب بودن ظروف یک بار مصرف پلاستیکی را مقاومت پایین آنها در برابر گرما ذکر کرد و تاکید می‌کند:حرارت باعث می‌شود ترکیبات شیمیایی ظروف به درون مواد غذایی رسوخ کرده و خطرات جبران‌ناپذیر بهداشتی به مصرف‌کنندگان وارد شود.این کارشناس بهداشت در عین حال معتقد است در صورت استفاده صحیح از ظروف پلاستیکی چون غذاها و نوشیدنی‌های سرد مشکلات بهداشتی آن کاهش می‌یابد اما متاسفانه این روزها برای غذاهای گرم از این ظروف استفاده می‌شود که بسیار خطرناک بوده و سرطان‌زاست.حیدریان در ادامه به شهروندان توصیه کرد به هیچ عنوان غذاهای نذری و نوشیدنی‌های گرم را درون ظروف پلاستیکی شفاف استفاده نکنند چراکه علاوه بر سرطانزا بودنشان به محیط زیست نیز لطمات جبران‌ناپذیری وارد می‌کند.وی در پاسخ به سوال فارس مبنی بر جایگزین مناسب در شرایط زندگی امروزی را استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی دانست و گفت: هرچند هنوز هم براستفاده از ظروف سنتی تاکید دارم اما باتوجه به تغییراتی که در سبک زندگی مردم ایجاد شده، استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی را مناسب‌تر می‌دانم.این کارشناس بهداشت خاطرنشان کرد: این ظروف چون پایه گیاهی داشته و معمولا در ساخت آنها از نشاسته ذرت و سیب زمینی استفاده می‌شود، برخلاف سایر ظروف پلاستیکی، به سادگی قابل بازیافت بوده و توسط باکتری‌های موجود در خاک تجزیه می‌شوند. علاوه بر این، به دلیل استفاده از مواد طبیعی در ساخت این ظروف، در برابر حرارت مقاوم بوده و برخلاف ظروف یکبار مصرف پلاستیکی، در برابر حرارت مواد شیمیایی و سمی آزاد نمی‌کنند بنابراین استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی برای پخش غذا در عزاداری‌ها و نذورات محرم، علاوه بر حفظ کیفیت و سلامت غذا، به بهداشت محیط زیست هم کمک شایان توجهی می‌کند. سعید نیکوخصلت عضو کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تبریز نیز در گفت‌‌وگویی با اشاره به اینکه رویکرد شورای شهر تبریز از ابتدا این بوده که رفتارهای زیست محیطی داشته باشد، می‌گوید: به طور مثال از ابتدای کار این شورا سعی کردیم در صحن شورای شهر از لیوان یکبار مصرف و بطری‌های آب پلاستیکی استفاده نکنیم. وی با بیان اینکه شهروندان و سمن‌ها بیشتر از ما حساس و پیگیر قضیه هستند و برای کاهش استفاده از ظروف یکبار مصرف تبلیغ می‌کنند، یادآور شد: چندی پیش در خصوص افزایش مسوولیت‌های اجتماعی با اتاق بازرگانی و اتاق ایران جلسه‌ای داشتیم،خوشبختانه این جنبش آغاز شده و آنها هم قصد دارند صاحبان صنایع و کارخانه‌دارها را به این سمت سوق دهند که در تولیدات خود از استفاده از موادی که باعث آسیب به شهروندان می‌شود، خودداری کنند. وی یادآور شد: در ماه محرم اینکه ظروف و پسماندهای پلاستیکی را از زمین جمع کنیم کار خوبی است ولی بهتر از آن این است که اصلا از این ظروف استفاده نکنیم.نیکوخصلت همچنین با تاکید بر لزوم استفاده از کیف‌دستی‌های دائمی اظهار می‌کند: در صدد هماهنگی و برنامه‌ریزی با برندهای شهری هستیم تا آنها را به طراحی کیف دستی‌های دائمی خرید تشویق کنیم.حمید قاسمی مدیرکل اداره کل محیط زیست آذربایجان شرقی نیز در این رابطه می‌گوید: استفاده از ظروف یکبار مصرف از جنس پلاستیک که به دلیل ارزان بودن در بسیاری از مساجد، هیات‌ها و تکایا و حسینیه‌ها و منازل به عنوان متداول‌ترین روش برای دادن نذری در ایام عزاداری ماه‌های محرم و صفر در کنار ضرر و زیانی که از ترکیب با مواد غذایی، عاید ما می‌کنند، پس از جمع‌آوری و الحاق به پسماندهای شهری، خساراتی به مراتب بزرگ‌تر و غم‌بارتر به خاک، آب و فضای سبز اطراف ما وارد می‌کنند و سوزاندن آنها هم باعث انتشار گازهای سمی خطرناک در محیط و هوا می‌شود. به این ترتیب تخریب محیط زیست، به عنوان بزرگ‌ترین تهدید سلامتی زمین، زیست سالم را از هرچه موجود زنده است، می‌گیرد.وی افزود: ظروف یکبار مصرف پلاستیکی به دلیل ترکیبات پلاستیکی تجزیه‌ناپذیر، هرگز قابل بازیافت و تجزیه در چرخه طبیعت نیست و پس از دفن در خاک برای سال‌های طولانی در زمین باقی خواهد ماند و یکی از تهدیدات جدی زیست محیطی است.قاسمی توصیه کرد: تغییر الگو و کاهش ظروف یکبار مصرف و محصولات پلاستیکی و به جای آنها استفاده از ظروف با پایه گیاهی و نیز بازگشت به فرهنگ سنتی استفاده از ظروف آلومینیومی بادوام و چینی برای توزیع نذری به کاهش و حذف مشکلات زیست‌محیطی ، بهداشتی و حفظ سلامت مصرف‌کنندگان منجر خواهد شد.وی افزود: همشهریانی که نذر خود را در لیوان‌ها و یا بسته‌های یکبار مصرف ادا می‌کنند، سطل زباله یا کیسه‌های زباله بزرگ نیز تهیه کرده و در محل قرار دهند تا از پخش این ظروف در خیابان جلوگیری شود.مدیرکل حفاظت محیط زیست استان خاطرنشان کرد: روسای هیات‌های عزاداری و مداحان اهل بیت، عزاداران را در این خصوص توجیه کرده و از آنها بخواهند تا ظروف نذری را پس از استفاده صرفا در محل‌های مشخص قرار داده و جمع‌آوری کنند.وی افزود: با توجه به سرطانزا بودن ظروف یکبار مصرف پلاستیکی، برای نوشیدنی‌ها و مواد غذایی گرم از ظروف شیشه‌ای یا یکبار مصرف گیاهی(کاغذی یا اسفنجی) استفاده شود.قاسمی همچنین تصریح کرد: انباشته شدن ظروف پلاستیکی یکبار مصرف در طبیعت، خیابان‌ها ،پارک‌های جنگلی و سواحل در ماه محرم چهره نامناسبی در محیط زندگی ایجاد می‌کنند لذا مراکز جمع‌آوری پسماند در محل‌های مشخص تعبیه گردد.*** شاید با تلاش‌های فعالان محیط زیست و کارشناسان و مسوولان، آگاهی شهروندان در مورد زیان‌های استفاده از ظروف یکبار مصرف بیشتر شود و در نتیجه آن استفاده از این ظروف در همه ماه‌های سال و به ویژه در ایام محرم کاهش یابد.شاید هم تا رسیدن محرم بعدی، شمار بیشتری از شهروندان به گزینه‌های جایگزین نذری روی بیاورند،گزینه‌هایی مانند سبد غذایی خشک به جای توزیع غذای نذری گرم در ظروف یکبار مصرف پلاستیکی. به عبارتی همان هزینه‌ای را که می‌خواهند برای تهیه و پختن غذا و خرید ظروف پلاستیکی پرداخت کنند، صرف خرید اقلامی مثل برنج، روغن، ماکارونی، مرغ، گوشت، رب گوجه، حبوبات و … کرده و آنها را بین نیازمندان توزیع کنند.محرم و صفر تمرین خوب نگریستن است؛ بیایید با درخشش اندیشه سالم، در حفظ محیط زیست سالم خود بکوشیم.گزارش از سعیده دلال علیپورانتهای پیام/۶۰۰۰۱/
