تبریز ما: نیاز های متفاوت سالمندان و معلولان در مقایسه با افراد دیگر جامعه و مشکلات فراروی آنها از بهره مندی از خدمات شهری اغلب مديران شهري و شهرداري هاي جهان را مجاب کرده است تا با فراهم کردن شرايط و امکانات خاص که مناسب رفع نياز اين گروه است، فضايي را آماده کنند که زندگي اجتماعي اين افراد بدون اتکا به اطرافيانشان همسو با جريان حرکت اجتماعي که در آن زندگي مي کنند،پیش رود.
به گزارش تبریز ما، مديران و برنامه ريزان طراحي شهري در کشورهايي مانند ژاپن و انگلستان به قدري به اين موضوع توجه کرده اند که امروز از اقدامات آنها در اين زمينه (خدمات دهي به معلولان و سالمندان) به عنوان يکي از الگوهاي مديريت شهري ياد مي شود.در این مجال سعی داریم به تعدادی از اینها اشاره کنیم.
خط ويژه هشدار دهنده
يکي از اين الگوها، طراحي خط ويژه اي به نام «خط زرد» در خيابان ها و مکان هاي عمومي ژاپن براي نابينايان و کم بينايان است. در حقيقت طراحان فضاهاي شهري و مبلمان شهري در ژاپن با طراحي و اجراي اين خط مضرس که از ويژگي هاي خاصي برخوردار است، شرايط عبور و مرور آسان تر افراد نابينا را در خيابان ها، ايستگاه هاي قطار و مترو، پارک ها، پياده روها و… شهرهاي پر تردد اين کشور فراهم کرده اند. در تمام نقاط شهري و فضاهاي خدماتي شهرهايي همچون توکيو، اوساکا و کوبه خط مضرس زردي وجود دارد اطلاعات و هشدارهاي لازم را در مورد مسيري که فرد نابينا قصد پيمودن آن را دارد، در اختيار وي قرار مي دهد.
فرد نابينا هنگام پياده روي در طول اين مسيرِ، با برآمدگي‌هايي مواجه مي شود که شروع و پايان و نحوه قرار گرفتن اين برآمدگي ها وي را از موقعيتي که در آن قرار دارد مطلع مي کند. به عنوان مثال اگر اين برآمدگي ها به شکل خطوط موازي باشند، فرد نابينا از اين آرايش متوجه خواهد شد که در مسير امني حرکت مي کند. خطوط برجسته زرد موازي در مکان هاي ايمن به نابينا اين امکان را مي دهد تا با سرعت و اطمينان بيشتري حرکت خود را مديريت کند.
معمولا برجستگي هاي مضرس موازي با نزديک شدن به چهارراه ها، تقاطع ها و به طور کلي مکان هاي پرتردد يا قطع مي شوند يا تغيير شکل مي دهند. در بسياري موارد خطوط مضرس موازي به برجستگي‌هاي نقطه چيني تبديل مي شود که اين تغيير شکل به مفهموم تغيير ماهيت و موقعيت مکاني است که فرد نابينا از آن عبور مي کند يا در آنجا قرار مي گيرد. جالب است بدانيد زماني که خطوط موازي برجسته تبديل به نقاط دايره اي شود، فرد نابينا متوجه مي شود که به نزديکي خطر رسيده است.
اين شيوه از خدمات رساني امروزه به عنوان يک الگو در بسياري از کشورهاي دنيا همچون آلمان، سوئيس، کانادا، انگليس پياده و سبب ارتقاء سطح رضايتمندي شهروندان از خدمات شهرداري ها شده است.
بریل و خدمات شهری
يکي ديگر از نمونه هاي توجه به شهروندان نابينا و کم بينا در ژاپن، بهره مندي از خط بريل در کنار دکمه تمام آسانسورها، درها، ورودي ايستگاه هاي قطار، اتوبوس، مترو و اماکن عمومي است که در آنها از کليد‌هاي الکترونيکي استفاده مي شود. تقريبا در همه شهرهاي بزرگ و مهم ژاپن هيچ آسانسوري وجود ندارد که کنار يا زير دکمه هاي آن نوشته خط بريل براي اطلاع رساني شهروندان نابينايان وجود نداشته باشد.
تلفیق خط ویژه هشدار دهنده و بریل
از آنجايي که گاهي اطلاع رساني تنها با خط بريل يا خطوط ويژه مضرس زرد رنگ امکان ندارد، در نتيجه طراحان ژاپني مبلمان شهري سعي کرده اند تا با تلفيق اين دو خدمت، شرايط مناسب تري را براي شهروندان نابينا و کم بينا فراهم کنند.
يک نمونه از تلفيق اين دو خدمت با يکديگر را مي تواند در ابتداي پله کان ها مشاهده کرد. زماني که در طول يک مسير، خط زرد به پله منتهي مي شود، ابتداي نرده کنار پله ها با خط بريل وضعيت و موقعيت راه پله براي فرد نابينا توضيح داده شده است. به اين ترتيب فرد مي تواند بدون کمترين مشکل از موقعيت خود آگاه شده و براي مديريت آن برنامه ريزي کند.
پياده رو بدون مانع
مهندسان شهرسازي و مديران شهري در ژاپن به قدري ايجاد فضا مناسب براي زندگي شهروندان سالمند و معلول را در برنامه ريزي هاي خود مهم تلقي مي کنند که در هر جايي از اين کشور مي توان نمونه اي از آن را به سادگي پيدا کرد.
اين ميان کف سازي پياده روها يکي از مثال زدني ترين اقداماتي به شمار مي آيد که با توجه به نياز عبور و مرور ويلچرها در ژاپن انجام شده است. در واقع هيچ پياده روي عمومي را در اين کشور نمي توان يافت که وجود لبه در آنها، مانع از عبور وليچر شود.
اين اقدام سبب شده است تا شرايط به نحوي آماده شود که سالمند داري ويلچر يا فرد داراي معلوليت حرکتي، بتواند بدون کمک شخص ثالث و با کمترين دردسري به زندگي عادي خود در جامعه ادامه دهد. البته اين موضوع (عدم وجود لبه در پياده روها) به حرکت دوچرخه ها در پياده رو نيز کمک بسيار زيادي کرده است.
خدمات ويژه وسائل حمل و نقل عمومي
پيش بيني خدمات ويژه و فضاهاي مناسب در وسايل حمل و نقل عمومي براي ايجاد سهولت در حرکت و جابجايي سالمندان در اقصي نقاط شهر از جمله مواردي است که ژاپني ها سعي کرده اند، ممتاز بودن خود را در آن به نمايش بگذارند.
تعريف صندلي‌هاي ويژه سالمندان در اتوبوس هاي شهري از مواردي است که سبب شده تا عده قابل توجهي از شهروندان ژاپني اتوبوس را به عنوان اولين گزينه خود براي جا به جايي انتخاب کنند.
اين در حالي است که براي ايجاد سهولت در ورود سالمندان به اتوبوس هنگام توقف، اتوبوس که قسمت جلوي آن بدون پله است مقداري به سمت چرخ هاي سمت در ورودي کج مي شود تا حداقل گامِ لازم براي ورود به درون خودرو فراهم شود. با اين تدابير استفاده از اتوبوس براي يک فرد مسن بسيار راحت تر و سهل تر از استفاده از ماشين شخصي فرزندش است که نشستن بر صندلي آن به راحتي قرارگيري در صندلي اتوبوس نيست. اين اتوبوس ها در اصطلاح اتوبوس‌هاي بدون پله ناميده مي شوند.
خدمات تلفني
نکته جالب توجه در مديريت شهري ژاپن ويلچيرهايي است که شهروندان معلول و سالمند مي‌توانندتنها با يک تلفن از وجود آنها در ايستگاه هاي قطار و مترو که فاقد آسانسور هستند، استفاده کنند.
اگر فرد معلول يا سالمندي بخواهد از قطار يا متروهايي استفاده کند که ايستگاه هاي آنها فاقد آسانسور هستند؛ مي تواند در دفتر ايستگاه مبدا به مامور ايستگاه اطلاع دهد که من در فلان ايستگاه که آسانسور وجود ندارد قصد پياده شدن از قطار را دارم. مامور ايستگاه موظف است اين موضوع را بلافاصله به وسيله تلفن به مامور ايستگاه مقصد، اطلاع دهد. قبل از رسيدن قطار به مقصد، مامور ايستگاه منتظر معلول ايستاده است تا در زمان خروج ويليچر وي با دستگاه اتوماتيک از روي پله ها عبور داده شود.
جالب تر اين که همين خدمات به مادران و پدراني که بايد کالسکه فرزندشان را در ايستگاه‌هاي بدون آسانسور جابه جا کنند، بدون هيچ کم و کاستي ارائه مي شود .
نگارنده: مهراب محرابی
[ad_2]
| منبع : shahryarnews |
ثبت دیدگاه