بر اساس آمار، هم اکنون حدود یک میلیون اصله درخت در سطح شهر تبریز وجود دارد و طبق استانداردها باید برای هر شهروندی شش اصله درخت وجود داشته باشد، که اگر این موضوع تحقق یابد تعداد درختان تبریز بایستی به ۱۲ میلیون اصله درخت برسد تا در اکسیژندهی و زیباسازی فضای شهر نقش موثری داشته باشد. به عبارت دیگر در حال حاضر، کمبود شدیدی در تعداد درختان مورد نیاز شهر تبریز وجود دارد.
درخت قره آغاج (نارون؛ Ulmus Ulmaceae) یکی از آشناترین و اصلیترین درختان زینتی شهر تبریز به شمار میآید. درختى است با ابهت، با چترى گرد و سبز که زیبایى و طراوت خاصى به شهرمان بخشیده است. این درخت معمولاً به مقاوم بودن در برابر خشکی و سرما شهرت دارد و در نتیجهی سازگاری زیاد با شرایط اقلیمی، درختان قرهآغاج بسیاری در سطح پارکها و فضای سبز شهر تبریز کاشته شدهاند. همچنین، کاشت چندصد اصله نهال قرهآغاج در شهرک خاوران تبریز از ابتدای سال ۹۹ توسط تلاشگران فضای سبز در حال اجرا است.
با اینحال در این میان، سوالی ذهن اکثر شهروندان را درگیر خود نموده است که آیا یک درخت پس از کاشت، نیاز به رسیدگی ندارد…؟؟؟ حتی با نگاهی بسیار کوتاه به وضعیت درختان قرهآغاج جلوی منازل، کوچهها و خیابانهای سطح شهر تبریز میتوان به جوابی صریح دست یافت….
مهمترین آفت درخت قرهآغاج، “سوسک برگخوار درخت نارون” است و همه ساله خسارت زیادی به فضای سبز وارد می کند. طول حشره بالغ آن ۷-۵ میلی متر و به رنگ زرد مایل به قهوهای با لبه بیرونی سیاه رنگ است. تخمهای این حشره مخروطی و زرد نارنجی است و دسته دسته در چند ردیف ۱۰ تا ۳۵ عددی قرار میگیرند. این آفت در مرحله لاروی از پارانشیم کلروفیلی زیرین برگها تغذیه کرده و سبب ایجاد منظره شفاف تورمانندی روی برگهای درخت قرهآغاج میشود که اصطلاحا (Skeletonize) گفته میشود. عموما، مبارزه و سمپاشی علیه سوسک برگخوار نارون بدلیل داشتن ۲ نسل، بایستی دو بار در سال (اواسط اردیبهشت تا شهریور بسته به زمان ظهور لاروها) انجام گیرد. در صورت عدم رسیدگی و سمپاشی مناسب، “سوسک برگخوار درخت نارون” به تدریج در سالهای بعد باعث ضعف درخت و حمله سایر آفات و آلودگیهای ثانویه قارچی (مثل بیماری هلندی نارون) و خشکیدگی و مرگ درخت قرهآغاج خواهد شد.
این حشره، زمستان را به صورت سوسک کامل در شکاف تنه درختان و شکافهای زمین و لابلای خار و خاشاک اطراف درختان آلوده میگذراند. در بهار با گرم شدن هوا و زمانی که درجه متوسط حرارت روزانه به ۱۷ درجه سانتیگراد میرسد، این حشره از پناهگاه زمستانی خود خارج شده و به تغذیه از برگهای جوان میپردازد و پس از چند روز آماده جفتگیری میشود و به طور معمول در نیمه دوم اردیبهشت ماه هر سال شروع به تخمریزی میکند. تعداد تخمهای حشره ماده ۴۰۰ تا ۷۰۰ عدد است ولی در شرایط مساعد، این تعداد به ۱۱۰۰ عدد نیز میرسد. دوره رشد جنینی این حشره حدود یک هفته است و لاروها پس از طی پنج سن لاروی (به مدت ۲۰ تا ۲۲ روز)، در شکاف پوستکها و زیر پوست و یا در محل اتصال شاخهها به تنه درخت، تبدیل به شفیره میگردند. دوره شفیره آنها ۵ تا ۶ روز طول میکشد و ظهور حشرات کامل نسل دوم در دهه آخر خرداد ماه مشاهده میشود و مجدداً از اوایل تیرماه، تغذیه و تخمگذاری را آغاز میکنند. حشرات این نسل تا اوایل شهریورماه دوام میآورند و بارور میشوند و حشرات کامل خود را به پناهگاههایشان رسانده و تا سال بعد باقی میمانند و بدین ترتیب این حشره، در هر سال دارای دو نسل است.
از آنجا که تخمگذاری این آفت در سطح بسیار بالا صورت میگیرد و خسارت آنها قابل ملاحظه است، ناگزیر به مبارزه شیمیایی با این آفت هستیم. زمانیکه حشرات ماده شروع به تخمگذاری میکنند، زمان مناسب برای مبارزه با این آفت است، در غیر اینصورت و با از دست دادن موقع مناسب، این مبارزه نتایج خوبی را دربر نخواهد داشت.
در چند سال اخیر، شاهد عدم توجه شدید و فقدان سم پاشی مناسب آفت درختان قره آغاج در شهر تبریز هستیم. آفاتی که همه میتوانند نتایج آنرا در اکثر درختان قرهآغاج در حال مرگ سطح شهر تبریز مشاهده کنند. با در نظر گرفتن فقر فضای سبز در سطح شهر تبریز، شرایط نسبتا سخت اقلیمی، کمبود آب، و همچنین صرف زمان طولانی و هزینههای زیاد تهیه و پرورش فضای سبز مناسب، آیا موقع آن نرسیده است که به نگهداری مناسب درختان قرهآغاج هم توجهی شود؟؟؟ آیا پس از مدتها میتوان شاهد همت سازمان پارکها و فضای سبز شهرداریها در جهت سمپاشی مناسب و زنده نگه داشتن درختان بود!؟؟؟ آیا صدای واپسین درخواستهای کمک درختان قره آغاج شنیده خواهد شد!؟؟؟ آیا شهر تبریز که زمانی باغ شهر ایران بود، خواهد توانست هویت خود را بازپس گرفته و بار دیگر سبز شود و سبز هم بماند!؟؟؟
ثبت دیدگاه