شنبه, ۱ شهریور ۱۴۰۴ /
49202
۰۱ آذر ۱۳۹۹ - ۱۲:۱۹
308 بازدید
۰

برج خلعت‌پوشان تبریز یادگاری از آیین کهن خلعت‌پوشی

مراسم خلعت‌پوشی که یکی از مهم‌ترین آیین‌های فرهنگی ایران محسوب می‌شود که در دوره صفوی با تشریفات بسیاری همراه بود، در این دوره بیرون از شهر مکانی به نام خلعت‌پوشان می‌ساختند که به محل اهدای خلعت و هدایای شاهان به حاکمان اختصاص داشت.


برج خلعت‌پوشان تبریز یادگاری از آیین کهن خلعت‌پوشی

مراسم خلعت‌پوشی که یکی از مهم‌ترین آیین‌های فرهنگی ایران محسوب می‌شود که در دوره صفوی با تشریفات بسیاری همراه بود، در این دوره بیرون از شهر مکانی به نام خلعت‌پوشان می‌ساختند که به محل اهدای خلعت و هدایای شاهان به حاکمان اختصاص داشت.

به گزارش آژانس خبری تبریزما- نویده رئوف‌فرد: به گفته تاورنیه در این دوره چاپار خان یا حاکم، به محض آگاهی از ارسال خلعت، تا یکی دو فرسخ آن‌سوتر از خلعت‌پوشان (محل پوشیدن خلعت) می‌رفتند و وضع و محل حاملان خلعت را لحظه به لحظه گزارش می‌کردند تا حاکم و همراهان در لحظه ورود حاملان خلعت، در محل حاضر باشند. همراهان حاکم با ساز و نقاره از حاملان خلعت شاه استقبال می‌کردند و حاکم به محض دیدن خلعت از اسب پایین می‌آمد و کرنش می‌کرد و پس از دعا برای سلامت شاه، خلعت می‌پوشید. آنگاه در میان استقبال جماعت وارد شهر می‌شد، به عمارت سلطنتی می‌رفت و در آستان درِ عمارت نیز شاه را دعا می‌کرد. سپس به خانه‌اش بازمی‌گشت و مردم دسته دسته به او تبریک می‌گفتند، همین آداب و تشریفات، با شاخ و برگ بیشتر، در دوره قاجار هم تداوم یافت.

سرجان مالکُلم نیز در کتاب خود به نام تاریخ ایران درباره مراسم خلعت پوشان می‌نویسد: «چون وضع حکومت چیره بر ایران چنان است که می‌بایست در هر امری ملاحظه شئونات سلطنت بشود بسیاری از آیین‌ها در ایران از این سبب رواج یافته است.

هر چیز که نام پادشاهی بر آنست یا از آن شاه است باید با احترام و آزرم با آن عمل نمایند و به گونه ویژه‌ای ادای لوازم آداب کنند، برای نمونه اگر خلعتی از سوی پادشاه به حکام بلد یا کسی دیگر حتی شاهزادگان خانواده پادشاهی فرستاده شود، باید به مسافت چند میل به پیشواز آن رفته با سپاسگزاری بسیار خلعت را بپوشد آن گونه که هر استان حاکم نشینی جای ویژه‌ای در بیرون شهر دارد که آن را خلعت پوشان گویند. خلعت پوشان حدوداً ۴ مایل بیرون شهر قرار دارد.»

دارالسلطنه تبریز در دوره قاجاریه در میان شهرهای ایران موقعیتی ممتاز داشت. این موقعیت تابع رابطه سیاسی-اقتصادی ایران با جهان پیرامون بود که به تبریز موقعیت سیاسی و اقتصادی ویژه ای می بخشید.

یکی از معروف ترین باغ های دارالسلطنه تبریز در دوره قاجاریان باغ خلعت پوشان است. این باغ در آن دوره که تبریز شهر ولیعهد نشین بود، اهمیت بسیار داشت.

عمارت آجری زیبای خلعت پوشان واقع در این باغ به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری تبریز در جنوب منطقه کرکج در ۵ کیلومتری مرکز این شهر و در جوار رودخانه میدان چایی واقع شده است.

علت نام‌گذاری این برج به خلعت پوشان برگزاری مراسم اهدای خلعت توسط ولیعهدان مقیم در تبریز به مردم و یا حکام و سایر شاهزادگان بود. این مراسم اغلب در طبقه آخر برج برگزار می شد و ولیعهدی که در تبریز اقامت داشت در این مراسم خلعت یا انعام شاهی و یا حتی برخی نشان ها و مقامات دولتی را به افراد اهدا می کرد. البته این مراسم با تشریفات بسیاری برگزار می شد و افراد دریافت کننده انعام و یا خلعت و یا حتی نشان های دولتی در روبروی درب برج به انتظار می ایستادند. این افراد با هدایای گران قیمتی همچون عبایی ترمه به تن و شمشیرهایی جواهر نشان به کمر که از دست ولیعهد دریافت می کردند در حرکتی نمادین و به پاس قدردانی از الطاف ملوکانه به سمت عالی قاپو حرکت کرده و بر درگاه آن بوسه می زدند.

آخرین مراسم اهدای خلعت در سال ۱۳۳۰ ه.ق در این برج صورت گرفته است. در این دوران صمدخان مراغه ای حکمران تبریز بوده است. این برج در سه طبقه و شبیه یک منشور ساخته شده که قاعده کثیر الاضلاع این برج دارای ۱۶ ضلع است.

برج در نمای بیرونی خود با طاق نماهایی آجری در هر یک از اضلاع آراسته شده است و در طبقه دوم دو پنجره وسیع با شیشه های رنگی زیبا به چشم می خورد. برج با قطر ۹,۵ متری در میان محوطه سرسبز و درختکاری شده قرار داشته و آنطور که به نظر می رسد در دوران آبادانی خود یکی از زیباترین چشم اندازهای اطراف تبریز را داشته است.

بر اساس سفر نامه هایی که در دوره حکومت قاجاریه نوشته شده، پیرامون برج خلعت پوشان استخری قرار داشته که با گذر از پل، ورود به داخل ساختمان میسر می‌شد. در طبقه سوم برج کنگره ای به شکل دندانه بنا شده است که در قدیم محل برگزاری مراسم خعلت پوشی بود.

حفظ بنای عمارت خلعت پوشان تبریز به عنوان شاهدی از یک سنت قدیمی و منحصر به فرد به عنوان باز مانده ای از نسل کهن آیین های ایرانی به حق ضروری است. بنای خلعت پوشان در تاریخ ۱۲/۰۲/۷۷ و به شماره ۲۰۱۰ توسط وزارت میراث فرهنگی به عنوان اثر تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی به عنوان متولی اصلی صیانت و حفاظت از مواریث تاریخی، مرمت و سامان‌دهی برج تاریخی خلعت پوشان تبریز را که از جمله مهم‌ترین پروژه‌های مرمتی این اداره‌کل محسوب می‌شود در سال‌های اخیر به‌صورت مداوم در کاری خود قرار داده است.

طی سال‌های مذکور اقداماتی نظیر استحکام‌بخشی بنا، دوخت و دوز ترک‌های ایجادشده در طاق‌های طبقه همکف، مرمت مقرنس‌های گچی و تزئینات گچی وابسته به معماری، بازسازی درب‌های ورودی و ارسی‌های طبقه همکف، احیا و بازسازی طاقچه‌های دارای قطاربندی و مقرنس‌کاری و نیز شومینه‌های آجری، بازسازی و اجرای کف اصلی بنا در داخل طبقه همکف، کاوش در راستای به دست آوردن خطوط معماری استخر دور تا دور بنا، ارائه طرح مرمت و بازسازی گنبد طبقه اول و استخر محوطه و همچنین اجرای مکان صحیح پل دسترسی برج تاریخی انجام شده است.

طی سال جاری اقدامات پایانی حفاظت و مرمت برج تاریخی خلعت پوشان تبریز در حال اجرا است که در این راستا بازسازی استخر محوطه، مرمت و بازسازی طبقه اول، مرمت و نصب در ب و پنجره‌های طبقات انجام خواهد شد.

 

 

منبع:  تبریز   من

 

منبع خبر «» است و آژانس خبری تحلیلی تبریز ما – اخبار سیاسی تبریز – اخبار اجتماعی تبریز – اخبار ورزشی تبریز – اخبار تراختور – اخبار فرهنگی تبریز – تبریز خبر در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. چنانچه محتوا را شایسته تذکر می‌دانید، خواهشمند است کد ( 49202 ) را همراه با ذکر موضوع به شماره  0989142578922  پیامک بفرمایید.با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه آژانس خبری تحلیلی تبریز ما – اخبار سیاسی تبریز – اخبار اجتماعی تبریز – اخبار ورزشی تبریز – اخبار تراختور – اخبار فرهنگی تبریز – تبریز خبر مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
8 سال پيش [ 58743 بازدید ]
8 سال پيش [ 33904 بازدید ]
8 سال پيش [ 19267 بازدید ]
6 سال پيش [ 18840 بازدید ]
5 سال پيش [ 12599 بازدید ]
8 سال پيش [ 12327 بازدید ]
8 سال پيش [ 11169 بازدید ]
8 سال پيش [ 9788 بازدید ]
6 سال پيش [ 9466 بازدید ]
7 سال پيش [ 8349 بازدید ]
5 سال پيش [ 7943 بازدید ]
4 سال پيش [ 7718 بازدید ]
4 سال پيش [ 7235 بازدید ]
5 سال پيش [ 6556 بازدید ]
7 سال پيش [ 6546 بازدید ]
2 سال پيش [ 6450 بازدید ]
5 سال پيش [ 6287 بازدید ]
4 سال پيش [ 6251 بازدید ]
4 سال پيش [ 6214 بازدید ]
6 سال پيش [ 5203 بازدید ]
عصر تبریز 17 ساعت پيش [ 9 بازدید ]
عصر تبریز 17 ساعت پيش [ 9 بازدید ]
عصر تبریز 17 ساعت پيش [ 13 بازدید ]
عصر تبریز 17 ساعت پيش [ 12 بازدید ]
عصر تبریز 19 ساعت پيش [ 14 بازدید ]
عصر تبریز 19 ساعت پيش [ 10 بازدید ]
عصر تبریز 19 ساعت پيش [ 22 بازدید ]
عصر تبریز 20 ساعت پيش [ 33 بازدید ]
عصر تبریز 20 ساعت پيش [ 25 بازدید ]
عصر تبریز 20 ساعت پيش [ 20 بازدید ]
عصر تبریز 20 ساعت پيش [ 20 بازدید ]
عصر تبریز 20 ساعت پيش [ 26 بازدید ]
عصر تبریز 20 ساعت پيش [ 16 بازدید ]
عصر تبریز 20 ساعت پيش [ 21 بازدید ]
عصر تبریز 20 ساعت پيش [ 17 بازدید ]
عصر تبریز 20 ساعت پيش [ 20 بازدید ]
عصر تبریز 20 ساعت پيش [ 18 بازدید ]
عصر تبریز 20 ساعت پيش [ 10 بازدید ]
عصر تبریز 20 ساعت پيش [ 9 بازدید ]
عصر تبریز 20 ساعت پيش [ 6 بازدید ]
عصر تبریز 6 ماه پيش [ 116 بازدید ]
آژانس خبری تبریز ما 5 سال پيش [ 358 بازدید ]
آژانس خبری تبریز ما 5 سال پيش [ 340 بازدید ]
آژانس خبری تبریز ما 5 سال پيش [ 321 بازدید ]
آژانس خبری تبریز ما 5 سال پيش [ 276 بازدید ]
آژانس خبری تبریز ما 6 سال پيش [ 565 بازدید ]
عصر تبریز 4 سال پيش [ 592 بازدید ]
تبریز من 4 سال پيش [ 392 بازدید ]
آژانس خبری تبریز ما 5 سال پيش [ 349 بازدید ]
آژانس خبری تبریز ما 5 سال پيش [ 764 بازدید ]
آژانس خبری تبریز ما 6 سال پيش [ 1626 بازدید ]
عصر تبریز 4 سال پيش [ 308 بازدید ]
آژانس خبری تبریز ما 6 سال پيش [ 574 بازدید ]
عصر تبریز 2 ماه پيش [ 76 بازدید ]
آژانس خبری تبریز ما 5 سال پيش [ 294 بازدید ]
تبریز من 4 سال پيش [ 309 بازدید ]
تبریز من 4 سال پيش [ 262 بازدید ]
عصر تبریز 1 ماه پيش [ 40 بازدید ]
تبریز من 4 سال پيش [ 850 بازدید ]
عصر تبریز 7 ماه پيش [ 116 بازدید ]

نظرات و تجربیات شما

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نظرتان را بیان کنید