یکشنبه, ۱۷ فروردین ۱۴۰۴ /
بدون تعارف با مداح اهل بیت (ع)، خادم آذریان/ مداح‌محوری آفت عزاداری‌ها از تبریز- معصومه درخشان: مهدی خادم آذریان آنقدر شناخته شده است که نیاز به معرفی ندارد، طی ۶۲ سالی که از خداوند عمر گرفته است آنقدر با خلوص دل در مکتب اهل بیت مداحی کرده نه تنها در مناطق ترک زبان بلکه در […]
بدون تعارف با مداح اهل بیت (ع)، خادم آذریان/ مداح‌محوری آفت عزاداری‌ها
از تبریز- معصومه درخشان: مهدی خادم آذریان آنقدر شناخته شده است که نیاز به معرفی ندارد، طی ۶۲ سالی که از خداوند عمر گرفته است آنقدر با خلوص دل در مکتب اهل بیت مداحی کرده نه تنها در مناطق ترک زبان بلکه در سراسر کشور مداحی‌های وی، زینت‌بخش محافل و مجالس حسینی است. همان‌طور که مداحی‌ها و نوحه‌هایش دلنشین است، می توان در یک مصاحبه و گفت‌وگوی رسانه‌ای به قدرت کلامی و جذابیت صحبت‌هایش نیز پی‌برد. در یک گفت‌وگوی دو ساعته با حاج مهدی خادم‌آذریان هم‌کلام شدم تا از موضوعات مختلف در حوزه فراز و فرود مداحی، زندگی خانوادگی، توسل، علایق، تفریحات، هزینه‌هایی که برای مداحی می‌گیرد که ( البته نمی‌گیرد) خاطراتی او را به گذشته وصل می‌کند و در نهایت از آرزوهایش برایمان سخن بگوید. این گفت‌وگو در دو بخش کاری هیات و مداحی و بخش خانوادگی انجام گرفت. وی متولد ۳۱ اردیبهشت ۱۳۳۶ است و از هشت سالگی شروع به مداحی کرده و از ۱۱ سالگی نیز به‌صورت مستقل خود صاحب هیات عزاداری بوده و تاکنون نیز به اداره هیات عزاداری ادامه می‌دهد. خادم آذریان بازنشسته نظامی است و اکنون در بازار فرش کار می‌کند.وی، در ۲۰ سالگی ازدواج کرده و صاحب سه دختر می‌باشد. این مداح اهل بیت (ع)، در هیات عجم میرچوپان احکام و قرآن را در سطح ابتدایی آموخته و در زینبیه قرآن و مداحی را به‌صورت تکمیل، یاد گرفته است البته قبل از اینکه به حیطه مداحی وارد شود، قاری نیمه حرفه‌ای بوده و حتی در برخی از مسابقات صاحب مقام نیز شده است. *شما مدیریت دو هیات را در تبریز عهده‌دار هستید، در ابتدا از این دو هیات بگویید. بله، دو هیات را در تبریز مدیریت می‌کنم، البته مدیریت به‌صورت کمی است، معتقدم بزرگی هیات را اهل بیت (ع) تعیین می‌کنند. از نظر زمانی هر دو هیات صبح جمعه برگزار می‌شود. هیات اول «عباسیه تبریز (چرنداب)» هر جمعه ساعت ۵ و ۳۰دقیقه صبح در مسجد امامزاده شروع می‌شود، این هیات ثابت بوده و خیلی هم مورد استقبال قرار می‌گیرد. هیات دوم «انصارالحسین» از ساعت ۹ و۳۰دقیقه صبح جمعه شروع شده و تا اذان ظهر ادامه دارد. این هیات در مسجد صاحب‌الامر خیابان دارایی برگزار می‌شود. *به نظر شما هیات‌ها با چه آسیب‌هایی مواجه هستند؟ یکی از آسیب‌های هیات این است که هیات «مداح محور» شده است و من شدیداً با این قضیه مخالفم، یعنی هیات‌ها از روحانیت فاصله گرفته‌اند. من در هیات عباسیه و انصارالحسین به‌شدت روی این موضوع تاکید می‌کنم که هیات حتماً باید سخنران داشته و سخنران آن روحانی باشد، نهضت سیدالشهدا و همه ائمه تلاش کرده‌اند تا ما دین را یاد بگیریم. در کنار آن باید از شیوه کار برخی هیات انتقاد کرد، چرا که در منبرها مسئله‌گویی تعطیل شده است و اکثریت روحانیون مسئله‌گویی نمی‌کنند یعنی احکام دینی در هیات گفته نمی‌شود فقط ۴ یا ۵ روحانی در مجالس مسئله می‌گویند. موضوع دیگر اینکه در برخی هیات‌ها و مساجد نیز جوانان را با نصیحت‌های بی‌جا یا نابه‌جا دفع می‌کنند، در هیات بر له یا علیه یک فرد یا جناح خاص سخنرانی کرده و باعث دفع جوانان می‌شوند. *تعریف شما از مداحی چیست؟ تعریف خاصی از مداحی ندارم، در حوزه علمیه درس‌ها تعریف شده است که اگر این مراحل را طی کنید، می‌توانید لباس روحانیت بپوشید ولی در مداحی این‌گونه نیست. مداحی خیلی مهم‌تر است، جامعه به مداح و هیات خیلی اعتماد دارد، یک پدر و مادر فرزند خود را با اعتماد و اطمینان کامل به مداح و هیات می‌سپارد، ما ضمن اینکه باید به مخاطب مسیر را نشان دهیم باید خودمان به گفته‌هایمان عامل باشیم. اعضای هیات و مداحان تا زمانی که به گفته‌های خود عمل نکنند، نمی‌توانند باعث تاثیرگذاری در دیگران شوند. به‌عنوان مثال، فرد مداح در حال مداحی است که از یک طرف اذان گفته می‌شود، این مداح به‌جای اینکه مداحی را قطع کرده و برای نماز آماده شود، تازه شور گرفته و با حرارت آن را ادامه می‌دهد این نوع حرکت‌ها با روح قیام حضرت سیدالشهدا (ع) همخوانی ندارد. *بر خلاف برخی مداحان، شما معمولا سر وقت در مجالس حاضر می‌شوید این وقت‌شناسی از کجا ناشی می‌شود؟ جزو مداحانی هستم که معتقد به زمان هستم، یکی از اصول مداحی زمان شناسی است و این اصل مهم در موفقیت مداح است، مداح باید سر وقت در جلسه حاضر بوده و مدت زمان حضور خود را در مجلس بداند، اینکه چقدر مداحی می کند و اینکه چکار باید انجام دهد تا کلامش در مخاطب اثرگذارباشد. اینجا باید اشاره کنم، یکی دیگر از ویژگی‌های مداح توجه به‌مناسبت‌های تقویمی ملی و مذهبی است. به‌شدت مقید هستم به مناسبت‌های اسلامی اشاره کنم. مثلا در برخی سررسیدها به کوچکترین و جزئی‌ترین مناسبت‌های صدراسلام اشاره شده است که سعی می‌کنم در مجالس این مناسبت‌ها را یادآوری کنم. بنابراین، از شعر شعرایی استفاده می‌کنم که به این موضوعات اشاره کرده باشند. مثلااستاد کلامی‌زنجانی برای هر مناسبت ملی و مذهبی شعر گفته است. * تفاوت مداحی دیروز و امروز چیست؟ اکنون در این برهه زمانی در اوج مداحی قرار داریم، الان مستمعین زیاد شده‌اند، حتی سطح علمی مخاطبان و مستمعین هم افزایش پیدا کرده است. مداحی که می‌خواهد موفق باشد، باید باسواد باشد، علم دینی، فقهی و امام‌شناسی آن در حد بسیار عالی باشد. امروز مستمع داستان، نقل و معجزه قبول نمی‌کند، باید عقلایی با مستمع حرف زد. مداحی امروز متاسفانه از نظر معنوی و اخلاقی کمی افت کرده است، فتنه‌های آخرالزمان روی آن تاثیر گذاشته است. کم تقوایی و حسادت‌ها زیاد شده و همه این موارد از آفت‌های مداحی است. *آیا در زمینه برگزاری کلاس‌های مداحی و شاگردپروری هم فعال هستید؟ بله، ۱۲سال است که کلاس‌های مداحی در تبریز برگزار می‌کنم، برگزاری کلاس‌های مداحی توسط بنده به این معنا نیست که کلاس مداحی دیگری در تبریز وجود نداشته باشد، بلکه کلاس‌های متعدد مداحی در این شهر برگزار می‌شود. این کار باید از یک جایی شروع می‌شد و من با عنایت الهی این کار را شروع کردم. در کنار کلاس‌های مداحی کانون مداحان، بسیج مداحان و شورای هیات مذهبی را نیز با همکاری دوستان ایجاد کردم. *آیا ورود به کلاس‌های مداحی شما شرط خاصی دارد؟ شرط ورود به کلاس‌های مداحی روخوانی و روان‌خوانی قرآن کریم است.کلاس‌های مداحی نسبت به فصل و زمان تغییر پیدا می‌کند، روزهای شنبه، دوشنبه، چهارشنبه بعداز ظهرها به‌مدت دو ساعت برگزار می‌شود. کلاس‌ها به‌صورت کلاسیک است. ثبت‌نام، مصاحبه، حضور و غیاب کلاسی صورت می‌گیرد. رسمی‌ترین کلاس‌های مداحی را در سازمان بسیج مداحان برگزار می‌کنیم. شرط اصلی و اولیه ورود به کلاس مداحی قبولی در مصاحبه و تسلط به روخوانی و روان‌خوانی قرآن کریم است، بعد از آن نیز پاسخگویی به سوالات عمومی است. طول دوره کلاس‌های آموزشی نیز سه ماه است. *آیا شاگردانی دارید که به مداحی آنها غبطه بخورید؟ بله، شاگردانی دارم که احساس می‌کنم خیلی خوب می‌خوانند از جمله ” مهدی قربانی” که از خودم بهتر می‌خواند، مهدی علیزاده و آقا پدرام البته در تبریز مداحان خیلی کمتری هستند که شاگردپروری کنند. ولی من این قاعده را شکسته‌ام و خیالم راحت است که بعد از من «هیات عباسیه و انصار» تعطیل نشده و ادامه خواهند داشت، چون در این دو هیات برای تمام افرادی که نقش تاثیرگذاری دارند، جایگزین وجود دارد. *شما بیشتر با کدام نوحه و مداحی شناخته شده‌اید؟ من شخصا نوحه حضرت فاطمه زهرا (س) را خیلی دوست دارم، ارادت خاصی به ایشان دارم.ائمه علیه‌السلام خودشان فرموده‌اند« ما حجت خداوند هستیم بر مردم و مادرمان حضرت زهرا (س) بر ما حجت است».در تمام نوحه‌هایم به ایشان متوسل می‌شوم. نوحه‌ای که مردم مرا با آن بشناسند هم زیاد است. نوحه حضرت علی اصغر(ع)، نوحه حضرت قاسم بن الحسن (ع)، نوحه حضرت ابوالفضل علیه‌السلام و بسیاری دیگر از نوحه‌ها، در هشت سال دفاع مقدس نوحه‌ای که بیشتر مورد توجه بود و زیاد پخش می‌شد، هم این بود” حسین آیت کبری، حسین زاده زهرا” *آیا برای امام حسین علیه‌السلام کاری کرده‌اید؟ فقط می‌توانم ادعا کنم، برای امام حسین علیه‌السلام کم نگذاشته‌ام. برخی از دوستان و آشنایان می‌گویند” خودت را وقف اهل بیت کرده‌ای” امیدوارم خداوند قبول کند و فردای قیامت شرمنده اهل بیت (ع) نباشم. کرامات حضرت سیدالشهدا (ع) را در زندگیم بسیار دیده‌ام، احساسم این است اندک فعالیتم را حضرت سیدالشهدا (ع) قبول کرده است که اگر قبول نمی‌کرد، این کار ادامه پیدا نمی‌کرد. در زندگی شخصی خودم نیز هزاران بار از عنایت آن حضرت بهره‌مند شده‌ام. *برای مداحی چقدر پول می‌گیرید؟ تاکنون برای مداحی پول نگرفته‌ام، اگر فردی ادعا کند هزار تومان بابت مداحی به من پول داده است، بیاید تا ۱۰ هزار تومان برگردانم ولی به برکت اهل بیت (ع) هدیه‌های زیادی گرفته‌ام. از یک متر پارچه، یک جعبه شیرینی، دو کیلو سیب و … خودم از مداحی پول نمی‌گیرم ولی با افرادی که از مداحی پول می‌گیرند، مخالف نیستم.یکی از با ارزش‌ترین هدیه‌های معنوی که گرفته‌ام عبای میرزا جوادآقا ملکی تبریزی است. در مراسم ختم میرزاجوادآقا ملکی‌تبریزی در مسجد اعظم قم آیت‌الله وحید خراسانی، آیت‌الله مکارم شیرازی و بسیاری از علما و فضلای برجسته کشور حضور داشتند و من نیز مداح آن مجلس بودم. مداحی کردن در جمع علما و فضلا واقعا سخت بود به حضرت زهرا (س) متوسل شدم، ابتدا دو بیت برای امام زمان (عج) خواندم و بعد روضه حضرت زهرا (س) را شروع کردم. پسر میرزا جوادآقا ملکی‌تبریزی جلوی در ورودی ایستاده بود، بعد از اتمام مجلس ختم به بنده گفت، “حاج آقا یک عبا دارد که بسیار معنوی است و دوست دارم عبای پدرم را به شما هدیه دهم” و من هم گفتم” داشتن این عبای معنوی برای من افتخار است”. *آیا به عنوان حمایت از مداحان در شهر تبریز کانون یا موسسه‌ای فعالیت می‌کند یا خیر؟ طی چندین سال گذشته که چنین موسسه حمایت‌کننده‌ای وجود نداشت، در سال‌های اخیر بنیاد « دعبل خزاعی» که مستقیم به حوزه مداحان ورود کرده و بیشتر در بخش رفاهی و بیمه و بازنشستگی فعال است را ایجاده کرده و درصدد هستیم مداحانی که سال‌ها فعالیت کرده ولی بیمه نیستند، حمایت شوند. *در بخش دوم گفت‌وگو دوست دارم از شروط ازدواج خود بگویید و اینکه کی تصمیم گرفتید ازدواج کنید؟ در ۲۰ سالگی در تهران بودم با مادرم تماس گرفته و گفتم می‌خواهم ازدواج کنم که مادرم پرسید، آیا تصمیمم جدی و قطعی است،گفتم بله و فقط شرطم برای ازدواج این است که گزینه مورد نظر هیاتی و حسینی باشد و با فعالیت‌های مذهبی و هیاتی من مخالفتی نداشته باشد. به خاطر احترام نمی‌توانستم موضوع را اول به پدرم بگویم در عوض مادر را واسطه کردم و پدرم نیز در جریان قرار گرفت، همان اولین خواستگاری انتخاب اولم شد و ازدواج کردیم. از این ازدواج مبارک دارای سه دختر و چهار نوه هستم که همه آنها پسرند. همیشه به جوانان می‌گویم ملاک‌های انتخاب همسر خیلی مهم است. ملاک اول باید اهل بیت (ع) باشد. *با توجه به اینکه حجم برنامه‌های شما زیاد است، آیا همسر شما مخالفتی در این موضوع ندارد؟ آنها دیگر به این نوع سبک زندگی عادت کرده‌اند، تنها اعتراض همسرم این است که می‌گوید: حداقل مرا نیز در ثواب کارهایت شریک کن”. *چقدر اهل مطالعه هستید؟ تا جایی که خودم را می‌شناسم به مطالعه خیلی علاقه داشته و اهمیت می‌دهم، حتی شبکه دوم سیما یک برنامه مستند از کتاب‌ها،کتابخانه و لباس‌هایم تهیه کرد که چهار نوبت نیز بازپخش شده است. در کتابخانه خود علاوه بر کتاب‌های علمی، دینی و ائمه اطهار (ع) دوهزار و ۷۰۰جلد کتاب نوحه دارم. عاشورا ۱۴۰۰ سال است که در حال تکرار است ولی تکراری نمی‌شود، من نیز ۵۰ سال است که می‌خوانم، هر جمعه اگر یک کلمه یاد بگیرم نیازی به مطالعه ندارم در حالی که همیشه وقتی یک نوحه‌ای را برای خواندن انتخاب می‌کنم با اینکه نوحه ها تکراری است ولی یک ساعت درباره آن موضوع و نوحه مطالعه کرده و مطلب جدید می‌خوانم در حالی که مداحان زیادی این‌گونه نیستند. *معمولا جوانان چه سوالاتی از شما می‌پرسند؟ سوالات زیادی می‌پرسند، خیلی از سوالات بی‌ربط است، مثلا از کجا خرید می‌کنم. در اوقات فراغت تفریح مورد علاقه شما؟ ورزش پینگ پونگ را زیاد دوست دارم، اگر اوقات فراغتی پیش آید پینگ پونگ بازی کرده و مطالعه می‌کنم. * چه تصویری مهدی خادم‌آذریان را به کودکیش گره می‌زند؟ کودکی من در محله «خیابان» تبریز آغاز شد به عبارتی در سال ۱۳۳۶ در محله خیابان تبریز ( شهید غلامی) در یک خانواده مذهبی، دینی و هیاتی متولد شدم. آن موقع هیات‌های سنتی زنجیرزنان عرب و عجم بودند و به محله عجم و هیات «میرچوپان» می‌رفت. سه یا چهار ساله بودم که پایم به هیات باز شد، خوب یادم است صبح جمعه‌ها یک ساعت قبل از اذان صبح پدرم ما را بیدار کرده و به محل هیات می‌رفتیم، خیلی با آرامش و طمأنینه خاصی زیارت عاشورا می‌خواندیم و بعد از نماز صبح دعای توسل خوانده می‌شد و سپس صبحانه مختصر و بعد از آن آموزش احکام و در ادامه توسل و عزاداری بود که تا ساعت هشت صبح طول می‌کشید. در همان جلسات با صوت و لحن قرآن می‌خواندم یک نفر چند بیت شعر به من داد تا بخوانم و از همان جلسه شعرخوانی و مدح‌گویی بنده آغاز شد. اولین شعری که خواندم بسیار زیبا بود ولی الان فقط ابیاتی از آن در ذهنم است، “نوری ز عرش همچون نگاه فرشتگان آمد به طرف خانه شیر خدا فرود” بعد شعر ادامه پیدا می‌کرد تا می‌رسید به این بیت “گر جز به کشتنم نشود دین حق بلند، ای تیغ‌ها بیائید به فرق من فرود.»، این ابیات را در هشت سالگی برای اولین بار خواندم. در حالی که قرآن می‌خواندم شعر را نیز ادامه دادم. دوست داشتم هم قاری باشم و هم مداح، ولی دیدم هر دوی آنها در یک جا جمع نمی‌شود، بنابراین مداحی را انتخاب کردم، هر چند نیز قرآن می‌خواندم و مقام‌هایی نیز کسب کرده بودم. در اولین نوحه‌ای که خواندم، پدرم در آن جمع حضور نداشت، آمدم به مادرم تعریف کردم مادر خیلی مرا تشویق کرد. این‌ها خاطراتی هستند که مرا به کودکی‌هایم پیوند می‌زنند و هیچ‌وقت آنها را فراموش نمی‌کنم. *معمولا در هیات چه دعایی می‌کنید؟ آرزو می کنم همه به سفر کربلا بروند. قبلا در دعاها می‌گفتم “خدایا آنهایی که اشتیاق زیارت دارند کربلا را برایشان قسمت کن” ولی سال گذشته که برای اولین بار به کربلا رفتم و آمدم دعایم را عوض کرده و می‌گویم” خدایا افرادی که دلشان نمی‌خواهد به زیارت بروند برای آنها نیز سفر کربلا قسمت کن”. هر فردی که به کربلا رفته تشنه‌تر، عاشق تر و واله‌تر برگشته است. *یک دعا نیز در حق ما بفرمایید.ان‌شاءالله که عاقبت به‌خیر شوید و البته کربلایی. انتهای پیام/۶۰۰۲۳/س
