مهر سکوت میراث فرهنگی آذربایجان‌شرقی در مقابل تخریب معبد زیرزمینی ۲۵۰۰ ساله مهر مراغه+عکس و فیلم
به گزارش از مراغه، با گذشت نزدیک به ۱۰ سال از اجرای این پایه‌های بتنی طرح پوشش معبد باستانی مهر روستای ورجوی مراغه همچنان نیمه تمام رها شده است. مراغه شهری که روزگاری مرکز اسکان تمدن‌های بزرگ انسانی بوده و اکنون فراموش شده میراث داران ایشان است. برای آشنایی با تاریخ مراغه نمی‌توان از آثار بسیار کهن مهرابه های مراغه به سادگی گذشت. مهرابه‌ها نیایشگاه‌های مهرپرستان در دنیای باستان بوده‌است. مهرپرستی دینی ایرانی بوده که پرستش خورشید از اجزای اصلی آن به‌شمار می‌رفته‌است. دینی که از ایران در دوره‌ای نیز به اروپای غربی رخنه کرد. اما اکنون از مهرابه‌های کهن در این شهر تنها معبد مهرو معابد (غارهای) اطراف رصدخانه مراغه به یادگار مانده‌است و بس. گرچه اکنون از معبد مهرجز نامی و نشانی دیگر چیزی باقی نمانده؛ اما کماکان نشان از تاریخچه بسیار غنی این سرزمین تاریخی دارد. مهر یا میترا خدایی بوده که پرستش او در غرب تا شمال انگلستان و در شرق تا هند، هزاران سال رواج داشته‌است و هنوز هم مورد احترام زرتشتیان است. پیروان مهر او را فرشته مهر و دوستی و عهد و پیمان و مظهر فروغ و روشنایی می‌پنداشته‌اند. آن‌ها بر این عقیده بودند که مهر در غاری متولد شده‌است از این‌رو هر جا غاری می‌یافتند، در آن به پرستش و نیایش مهر می‌پرداختند و آن مکان را «مهرابه» می‌گفتند. این معبد به عنوان یکی از کامل‌ترین پرستشگاه‌های تاریخی ایران، در دوره اسلامی یعنی زمانی که ایلخانیان بر ایران پارسی حکومت می‌کردند دستخوش تغییراتی شد تا نشانه‌هایی از اسلام اکنون بر تن این معبد به یادگار بماند و صدالبته این نشانه‌ها اکنون به دلیل اهمال مسوولان امر با تیشه و چکش غارتگران میراث ایرانی بیشتر آشنا هستند تا ضربه مرمت استادکاران آثار تاریخی برای حفظ این یادگار کهن ایرانی. معبد مهر مراغه با قدمتی بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ سال به عنوان میراثی ارزشمند از دوره اشکانیان سال ۱۳۵۶ با شمارهٔ ثبت ۱۵۵۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. ین معبد در زیر یک گورستان تاریخی قرار دارد که با خاکبرداری، بخش‌هایی از آن خود را نمایان کرده اما همچنان بخش عمده ای از آن در زیر خاک قرار دارد.محوطه این اثر تاریخی دارای بخش های مختلفی چون معبد، قبرستان، اصطبل، چله خانه و یک محوطهٔ تاریخی بوده که به نظر می رسد قبرستانی مربوط به عصر آهن است. در سال‌های گذشته طرحی با عنوان پوشش حفاظتی بر روی این اثر تاریخی آغاز شده اما به خاطر نبود اعتبار نیمه تمام مانده است. علاوه از پایه‌های بتنی به خاطر بی‌توجهی بخش‌های الحاقی این بنا از جمله پوشش آجری تالار مرکز این بنا وضعیت مناسبی ندارد و به خاطر خالی شدن لای آجرها و سست شدن، سقف درحال ریزش است. به خاطر نبود حصار و حفاظتی بخش‌های مختلف این اثر از جمله تزئینات حجاری این اثر در حال تخریب است. به گفته رئیس شورای روستای ورجوی مراغه، این طرح نزدیک به ۱۰ سال پیش آغاز و پس از اجرای پایه‌های بتنی نیمه تمام رها شده است. حجت خلیل‌پور با اشاره به ارزش و اهمیت این اثر تاریخی افزود: با وجود بازدید هزاران گردشگر داخلی و خارجی از این اثر نبود امکانات رفاهی از جمله سرویس بهداشتی از مشکلات این محوطه تاریخی است. وی اضافه کرد: نبود راهنمای گردشگری و نیز بی‌توجهی به نظافت این بنای دست کند آن را در بدترین شرایط قرار داده است. خلیل‌پور خواستار توجه مسئولان به این اثر تاریخی ارزشمند و پربازدید در شهرستان مراغه شد. دبیر انجمن تاریخ پژوهان مراغه نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما در مراغه گفت: پایه‌های بتنی با وزن بالا بر روی یک معماری دست کند علاوه از اینکه زیبایی منظر آن را برهم زده در طولانی مدت به بنا آسیب جدی وارد می‌کند. محمد مشتری افزود: پایه‌های بتنی بر روی این اثر تاریخی ارزشمند کاملا غیراستاندارد ساخته شده است. وی اضافه کرد: رها کردن سازه‌های ناهمگون همانند این پایه‌های بتنی برروی این اثر آن هم به این شکل کاری نادرست و غیراصولی است. معبد مهر روستای ورجوی مراغه با بخش‌های مختلف از جمله تالار مرکزی و بخش‌های الحاقی با کاربرهای مختلف بادست بردردل صخره‌های سنگی کند زیر زمین کنده شده است. این اثر باستانی در زمان اشکانیان محل عبادت مهرپرستان و پس از ظهور اسلام نیز محل برگزاری آیین‌های مذهبی بوده است. بنا به اظهار محققان و کارشناسان در دوره ایلخانی این بنا با آیات قرآن مجید، نقوش هندسی و اسلیمی تزئین شده است. بنای این معبد از نظر ظرافت در حجاری از معابد نمونه کشور است. معبد مهر مراغه بزرگ‌ترین و یکی از چهار معبد مهرپرستی دوره اشکانی در ایران است. این اثر به صورت تو در تو و به شیوه معماری صخره‌ای در دل صخره‌های سنگی کنده شده است. معبد مهر در زمان اشکانیان محل عبادت مهر پرستان بوده است و این اثر در زمان ایلخانان مغول به خانگاه و در دوره صفویه و قاجاریه به محل برگزاری آیین‌های دینی تبدیل شده است. این اثر با ارزش تاریخی از یک تالار بزرگ و چندین اتاق تشکیل شده که اتاق‌ها محل انجام آیین‌های مذهبی بوده است. مقرنس‌های زیبای بخش عبادتگاه و کتیبه‌های قرآنی به خط ثلث از زیبایی‌های این بنای تاریخی است. در مستند نگاری که در سال‌های اخیر در محوطه این اثر باستانی انجام شد بخش‌های جدیدی در اطراف معبد مهر مراغه شناسایی شده که وسعت اثر به سه برابر کنونی افزایش یافته است. یافته‌های باستان‌شناسی وجود تمدن اوراتورها و ماد در آذربایجان بزرگ که مراغه جزیی لاینفک از آن است را به اثبات رسانیده و اینک «مهر» این معبد ناشناخته و پنهان مانده از انظار مردم و مسوولان که نخستین داده‌ها نشانگر پیش از تاریخ بودن این معبد می‌باشد، می‌تواند با بررسی‌های مجدد دیرینه شناختی و اتنومولوژی وجود تاریخ و شکل‌گیری نخستین تمدن‌های بشری در آتروپاتکان را هزاران سال به گذشته بازگرداند. در این میان میراث فرهنگی نیز در عملکردی ناشیانه در بخشی از این بنای سنگی؛ با سازه فلزی و آجر مرمت‌هایی را انجام داده که به همراه انباشت زباله‌ها هر بازدیدکننده‌ای را متأثر می‌سازد. غارتگران آثار فرهنگی نیز بیرحمانه، سنگ‌های تاریخی گورستان را کنده و به جای دیگری منتقل می‌کنند. این معبد هم‌اکنون به دلیل ساخت و سازهای انجام گرفته در اطراف آن و نیز نفوذ آب‌های سطحی به داخل آن در حال تخریب است. شهرستان مراغه با حدود ۵۱۵ اثر تاریخی و تپه های شناسایی شده جزو ۱۰ شهر دارای بافت غنی تاریخی و فرهنگی در کشور محسوب می شود که حدود ۳۰۰ اثر تاریخی آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. انتهای پیام/۶۰۰۰۷/ر
ثبت دیدگاه